Tarih Yolu Tarih Dersleri İçin Kaynak Site
10. Sınıf Tarih Dersi İlke Yayıncılık Ders Kitabımızın “Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi” 1. Ünitesinin cevaplarını bu yazımızdan bulabilirsiniz. Her sayfadaki soruları açıklayıcı bir biçimde cevapladık. Sorularınızı ve düşüncelerinizi yorum kısmından yazabilirsiniz.
Uyarı: Bu bölümde öğrencilerimizden isteğimiz sorulara buradaki cevapları aynen yazmaları değildir. Soruların cevaplarını bulmada zorlandıklarında buradaki cevabı örnek alarak kendi cevabını oluşturmaları veya kendi cevaplarını kontrol etmeleridir. Tüm öğrencilerimize başarılar dilerim.
10.Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları tarih öğretmenimiz tarafından özenle hazırlanmıştır.
10.Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Cevaplarını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 14 Cevabı
1. XI. yüzyılda Anadolu’ya yapılan Türk göçleri ve sebepleri ile ilgili neler biliyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: Oğuz Yabgu Devletinin yıkılmasıyla Horasan bölgesine gelen Oğuz Türkleri burada o dönemin iki siyasi gücü olan Karahanlı ve Gazneli Devletlerinin arasında kaldılar. Tuğrul ve Çağrı Beyler döneminde Anadolu’yu keşfetmek ve ganimet elde etmek üzere Anadolu’ya gelen Türkler bölgede Bizans Devletinin zayıf olduğunu görerek akınlarını yoğunlaştırdılar ve bu akınları disiplinli bir şekilde sevk ve idare ettiler. 1048 Pasinler Savaşında sonra Selçuklu komutanlarını Bizans sınırındaki kaleleri ele geçirmişti. 1071 tarihinde ise Sultan Alparslan Bizans ordusuna büyük bir mağlubiyet yaşatmış ve Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır.
2. XII. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya “Türkiye” denmesinin sebepleri neler olabilir? Belirtiniz.
Cevap: Çağrı Bey öncülüğünde Anadolu’ya keşifler yapan Oğuz Türkleri bölgenin verimli tarım arazilerine sahip ve İpek Yolu’nun devamı niteliğinde olduğunu ve Türklerin yaşamına elverişli olduğunu anladılar. Bu keşiflerden sonra akın akın Anadolu’ya gelen Türkler Malazgirt Savaşından sonra devletler kurdular. Bu tarihlerden itibaren Türkleri Anadolu’dan atmak için düzenlenen Haçlı Seferleri amacına ulaşamadı. 1176 Miryokefalon Savaşı sonucu Anadolu’nun Türk yurdu olduğu anlaşıldı. Bu tarihten sonra Avrupalılar Anadolu’ya Türklerin Yurdu anlamına gelen “Turchia” veya “Turkiya” denmeye başladı. Öyle ki dönemin Avrupalı seyyahı Marco Polo anılarında Anadolu için “Türkiye” kavramını kullanmıştır. Ünlü Arap Seyyah İbn-i Batuta da Anadolu için “Biladüt Türk” kavramını kullanmıştır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 16 Cevabı
- Bizans İmparatorluğu Anadolu’ya yönelik nasıl bir politika izlemektedir?
Cevap: Roma İmparatorluğu 375 Kavimler Göçüyle siyasi ve mezhep olarak ikiye ayrıldı. Doğu roma İmparatorluğu Hıristiyanlığın Ortodoks mezhebine bağlıydı. Ve egemenliğinde bulunan Anadolu’da bu mezhebi yaymaya çalışıyordu. Bu sebepledir ki metinde belirtildiği gibi Doğu Anadolu’daki Süryani ve Ermeniler, Orta Anadolu’daki küçük cemaatler, Selçuklu akınlarını önlemeye çalışan Bizans’a destek olmadılar.
- Türklerin Anadolu’ya akınlar düzenledikleri dönemde Anadolu’nun dinî ve toplumsal durumu hakkındaki çıkarımlarınız neler olur?
Cevap: Bu dönemde Anadolu’da farklı toplumlar yaşamaktaydı. Bunlar Bizans İmparatorluğuna bağlı olarak yaşamaktaydılar. Bizans’ın izlediği siyaset bu toplumları ekonomik ve sosyal olarak zor durumda bırakmaktaydı. Halktan aşırı vergiler alınmakta yöneticiler halka kötü davranmaktaydılar.
- Türkler’in Anadolu’nun İslamlaşması ve bayındır hâle gelmesindeki rolleri ne olmuştur?
Cevap: Türkler Anadolu’ya geldiklerinde burayı Türkleştirmek ve İslamlaştırmak için geldiler. Kondukları yeri Türk yurdu eylediler. Buralarda bazıları günümüze kadar kalan hanlar, kervansaraylar, köprüler, hamamlar, çeşmeler, camiler, külliyeler vb. mimari eserler yaptılar. Hedefleri sadece konmak değildi, hedef “İlayı Kelimetullah”tı. Yani Allahın adını ve kelamını yeryüzünde yaymak, bu uğurda gece gündüz çalıştılar, can verip, can aldılar.
10. Sınıf Tarih İlke Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 17
1-) Anadolu’nun Türk yurdu olmasını kolaylaştıran siyasi, sosyal ve ekonomik sebepler nelerdir? Yazınız.
Cevap: Anadolu’ya hakim olan Bizans’ın bu topraklar üzerindeki eski gücünü yitirmesi ve bu yüzden otorite boşluğu olması, Türklerin bu toprakları fethetmesini kolaylaştırdı. Anadolu topraklarında Saltuklular, Artuklular, Danişmentliler, Mengücekliler, Türkiye Selçuklu ve Çaka Beyliği gibi devletler kuran Türkler bu topraklarda yaşayan halka din ve düşünce özgürlüğü verdi. Adaletli bir yönetimle yönetilen halk huzur içinde yaşadı. Ekonomik tedbirler alan bu devletler tarım, ticaret ve hayvancılığın güven içinde yapılmasını sağladılar.
2-) Anadolu’ya Türklerin yurdu anlamına gelen “Turkiya” denmesinde hangi faktörler etkili olmuştur? Belirtiniz.
Cevap: Anadolu’ya yerleşen Türkler kısa süre içerisinde önce Haçlılara karşı sonra Miryakefalon Savaşın’da Bizans’a karşı önemli başarılar elde etmiştir. Bu başarılardan sonra Avrupalı seyyahlar Anadolu’ya Türk yurdu manasına gelen Türkiye demeye başlamışlardır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı
- Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri Anadolu’da ne gibi sosyal ve kültürel değişiklikler meydana getirmiş olabilirler? Açıklayınız.
Cevap: Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması adına büyük katkılar sağlamışlardır. Fethettikleri toprakları yaşanılabilir kılmak için imar ve bayındırlık faaliyetlerine önem vermişlerdir. Yollar üzerinde tüccarların konaklayabilmesi için hanlar ve kervansaraylar, şehir merkezlerinde medreseler, hastaneler, çeşmeler, aşevleri vb. yaptırmışlardır. Kendi kültürlerini Anadolu’da yaymışlardır. Örneğin yer isimlerini değiştirmişlerdir. Orta Asya Seyhun ve Ceyhun Nehirlerinin isimlerini Anadolu’da Çukurova Bölgesindeki Seyhan ve Ceyhan nehirlerine vermişlerdir.
- Miryokefalon Savaşı ve bu savaşın Türk tarihi açısından önemi hakkında neler biliyorsunuz? Belirtiniz.
Cevap: Malazgirt Savaşıyla Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştı. Bu Savaştan sonra ise Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşti ve Bizans’ın Türk-İslam dünyası üzerindeki baskısı sona erdi. Tarihçiler bu savaştan sonra Anadolu’ya Türkiye demeye başladılar. Türkiye Selçuklu Devleti bu savaştan sonra Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak için çalışmalara başladılar. Türklerin İslam dünyasında saygınlığı arttı.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı
1-) Danişment Gazi’nin Türk İslam dünyasındaki önemi hakkında neler söyleyebilirsiniz? Belirtiniz.
Cevap: Danişmentname’ya göre Battal Gazi’nin soyundan gelen Danişment Gazi Sultan Alparslan’ın Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya gönderdiği komutanlardandır. Sivas’ta devlet kuran Danişment Gazi Haçlılarla mücadele etti.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 21 Cevabı
1-) El-Cezeri’nin bilimsel faaliyetleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
Cevap: El-Cezeri robot biliminin ilk temsilcilerindendir. Yaşadığı dönemde yaptığı makineler günümüzdeki mekanik ve sibernetik bilimlerinin temelini oluşturmuştur. El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ’ati’l Hiyel adlı kitabında 50’den fazla cihazın kullanımını, yararlanma olanaklarını çizimlerle göstermiştir.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 22 Cevabı
1-) Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulan Türk beyliklerinin siyasi, ekonomik ve kültürel faaliyetlerini yazınız.
Cevap:
- Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasını sağladılar.
- Bizans ve Haçlılara karşı mücadele ederek İslam dünyasının koruyuculuğunu yaptılar.
- Anadolu’nun Türkleşmesini ve Türk kültürünün yayılmasını sağladılar.
- Anadolu’daki ilk mimari eserleri yaptılar.
- Bölge güvenliğini sağlayarak ekonomik faaliyetlerinin rahat ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağladılar.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 23 Cevabı
1-) Tarih şeridi 1.1’den hareketle Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi ilişkilerde bulunabileceği devletleri tespit ediniz.
Cevap: Tarih şeridine baktığımızda Türkiye Selçuklu Devleti’nin İlhanlı, Doğu Roma, Harzemşahlar, İlk Türk Beylikleri, Moğollar, Eyyubiler ile aynı dönemde yaşadığı görmekteyiz. Dolayısıyla bu zikredilen devletler birbirinin çağdaşı olduğuna göre birbirleriyle etkileşim yaşayabilirler.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 24 Cevabı
1-) Malazgirt ve Miryokefalon Savaşlarının Anadolu’daki Türk tarihine katkıları neler olmuştur? Belirtiniz.
Cevap: Malazgirt ve Miryokefalon Savaşları Anadolu’nun Bizans hâkimiyetinden çıkarak Türk yurdu olmasını sağlayan savaşlardır. Bu savaşların sonucunda o günden günümüze değin Anadolu kadim Türk yurdu olmuştur.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 25 Cevabı
1-) Türk İslam tarihinde devlet kuran Oğuz boylarından hangilerini biliyorsunuz? Belirtiniz.
Cevap: 24 boydan teşekkül eden Oğuzlar Türk tarihinin en kalabalık boylarındandır. Tarihte Oğuz Yabgu Devleti, Selçuklu Devleti, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Harzemşahlar, Safeviler, Anadolu Beylikleri, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti bunlar arasındadır.
2-) Çevrenizde Türkiye Selçuklu Devleti’nden kalan eserler (medrese, kümbet, darüşşifa vb.) var mı? Bu eserler ve özellikleri hakkındaki düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: ANADOLU SELÇUKLU CAMİİLERİ
- Konya Alâeddin Camii – 1155-1219
- Niğde Alâeddin Camii –
- 1223 Malatya Ulu Camii – 1224
- Sivas Ulu Camii Konya,
- Sahip Ata Camii Afyon Ulu Camii – Ağaç direklidir
- Sivrihisar Ulu Camii – Ağaç direklidir
BEYLİKLER DÖNEMİ CAMİİLERİ
- Manisa Ulu Camii
- Antalya Yivli Minare Camii
- Aksaray Ulu Camii
- Niğde Sungur Bey Camii
- Kütahya Kurşunlu Camii
- Kütahya Hisarbey Camii
Külliyeler (Cami Merkezli Kompleks Yapılar)
- Mengücekliler- Divriği Külliyesi (ilk külliye)
- Anadolu Selçuklu Devleti
- Kayseri Hunad Hatun Külliyesi
- Kayseri Hacı Kılıç Külliyesi
- Konya Sahip Ata Külliyesi
Medreseler
- Danişmentliler- Tokat Yağıbasan Medresesi (ilk)
- Artuklular – Diyarbakır Mesudiye Medresesi Mardin Hatuniye Medresesi
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 27 Cevabı
1-) İkta sistemi, tarımsal üretimin gelişmesine ne gibi katkılar sağlamıştır? Belirtiniz.
Cevap: İkta sistemi devlete ait olan arazilerin gelirlerini maaş karşılığı olarak memurlara dağıtılmasıdır. Yani devlet memuru olan kişi direk olarak hazineden para almadan, devletin göstermiş olduğu arazide vergi gelirleri arasından kendi maaşını almıştır. Bu sistemin devlete birçok faydası vardır. Bunlardan birisi tarımsal üretimde sürekliliğin sağlanmasıdır. Devlet göndermiş olduğu memuru o topraktan sorumlu tutarak tarımın yapılabilmesi için gerekli olan şartları sağlamıştır. İkta sahibi köylüye üretim yapabilmesi için gerekli olan her türlü malzemenin temin edilmesinden ve tarım yapılan arazinin güvenliğinin sağlanmasından sorumludur. Bu sistem sayesinde toprakların boş kalması engellenmiş ve tarımsal üretimde süreklilik sağlanmıştır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 29 Cevabı
1-) Siz Türkiye Selçuklu Devleti hükümdarı olsaydınız ticareti geliştirmek için ne gibi faaliyetlerde bulunurdunuz? Açıklayınız.
Cevap:
- Ticaret yollarının geçtiği yerleri fethederdim.
- Yollarda tüccarların emin bir şekilde yolculuk yapabilmesi için gerekli tedbirleri alırdım.
- Ticaret yolları üzerinde insanların konaklayacağı, dinleneceği ve tedavi olabileceği kurumlar açardım.
- Tüccarların ülkeme gelmesi için onlara düşük gümrük vergisi uygulardım.
- Ülkemin güvenli bir yer olduğunu tüccarlara kanıtlamak için, ülkemin sınırlarında meydana gelebilecek eşkıyalık faaliyetleri sonucu tüccarların mallarını kaybetmesi durumunda malının değerini tanzim ederdim.
- Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 30 Cevabı
1-) Darüşşifaların Türkiye Selçuklu Devleti’ne katkıları neler olmuştur? Belirtiniz.
Cevap: Darüşşifa, hastaların tedavi edildiği kurumlardır. Dönemin şifahaneleri olan bu kurumlarda toplumun her kesimi tedavi olabilmekteydi. Avrupa’da akıl hastaları yakılırken aynı dönemin Anadolu Türkiye’sindeki bu şifahanelerde hastalar su ve müzik sesiyle tedavi edilmekteydi. Bununla birlikte bu kurumlarda tıp eğitimi verilmekteydi. Toplumun sağlıklı olmasında, güçlü bireyler yetişmesinde ve doktorların yetişmesinde devlete katkı sağlamıştır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 31 Cevabı
1.Kudüs’ün Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudiler için önemi hakkında neler biliyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: Kudüs Müslümanların ilk kıblesi olmakla birlikte Hz. Muhammed S.A.V’in Kudüs’ten Miraç’a yükseldiği ve Mescid-i Aksa’nın burada inşa edildiği bilinmektedir. Yahudiler için Kudüs Süleyman Mabedi’nin bulunduğu bir şehirdir. Yahudiler için “Adalet Şehri”’dir ve son mahkeme burada kurulacaktır. Hristiyanlar içinse Kudüs şehri Hz. İsa’nı çarmıha gerildiği ve hac vazifesinin yapıldığı şehirdir.
- Haçlı kavramı size ne ifade ediyor? Belirtiniz.
Haçlı kavramı Hristiyan Avrupa’sının doğunun zenginliklerini ele geçirme düşüncesiyle düzenlenen seferlerde dini kimliğin ön plana çıkarılması ve gerçek nedenlerin perdelenmesini ifade eder. Bu orduyu oluşturan askerlerin giymiş olduğu kıyafetlerde Haç işareti olmasından dolayı bu isimle anılmıştır.
- Yukarıdaki sebepler dikkate alındığında Haçlı Seferlerinden Türklerin diğer İslam devletlerine oranla daha fazla etkilenmelerinin sebepleri neler olabilir?
Haçlı çıkarları ve Türk çıkarlarının çatışmasıdır. Haçlılar doğunun zenginliklerini ele geçirmek istiyorlardı. Bu topraklar ve ticari yol güzergahları Türklerin elinde olmasından dolayı en fazla Türkler etkilenmiştir.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 35 Cevabı
1. Selahaddin Eyyuni’nin Kudüs’ü Haçlılardan alması, İslam ve Hristiyan dünyasında nasıl bir etki oluşturmuştur? Yazınız.
Cevap: İslam dünyasında bu durum sevinçle karşılanırken, Hristiyanlar için tam bir yıkım olmuştur. Öyle ki Papa III. Urbanus bu haber sonrası kahrından ölmüştür. Bununla birlikte Hristiyanların kilise ve din adamlarına olan güveni sarsılmıştır. Çünkü din adamlarınca Haçlı Seferlerinde mutlak zafer vaat edilmişti.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 36 Cevabı
1. Haçlı Seferlerinin sonuçlarını Müslüman ve Hristiyan dünyası açısından değerlendiriniz.
Cevap: Türkler bu savaşlarda İslam Dünyasında saygınlık elde etmişlerdir. Ancak Batıya ilerleyiş durmuş İstanbul’un Fethi gecikmiştir. Savaşların yaşandığı yerlerde ekonomi olumsuz etkilenmiştir. Hristiyanlar için ilk başta kötü sonuçlar getiren Haçlı Seferleri sonraki dönemlerde Avrupa’nın karanlık dönemden çıkmasına neden olmuştur. Avrupa’da Reform ve Rönesans hareketlerinin doğmasına neden olmuştur.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 37 Cevabı
1. Moğol İmparatorluğu ve Anadolu’da yapmış olduğu faaliyetler hakkında neler biliyorsunuz? Yazınız.
Cevap: Cengiz Han tarafından kurulan Moğollar kısa sürede çok geniş bir alana yayıldılar. Cengiz Han’dan sonra dört kola ayrılan Moğollar Anadolu’ya akınlar düzenlediler. Bu dört devletten biri olan İlhanlılar 1243 Kösedağ Savaşında Selçuklu Devletini yenerek Anadolu’nun hakimi durumuna geldiler.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 38 Cevabı
1. Baba İshak İsyanının Türkiye Selçuklu Devleti üzerindeki etkileri neler olmuştur? Yazınız.
Cevap: Güneydoğu Anadolu’da başlayan isyan Selçuklu Devleti tarafından zar zor bastırıldı. Bu isyanı bastırmakta zorlanan Selçuklu Devletinin durumu Moğolların iştahını kabarttı. Türkiye Selçuklularının bir isyanı bastırmakta bile zorlandığı gören Moğollar bekledikleri fırsatı yakalamış oldular.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 39 Cevabı
1. Kösedağ Savaşı’nın sonuçlarını siyasi, ekonomik ve sosyokültürel açıdan değerlendiriniz.
Cevap: Siyasi: Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu. Türkiye Selçuklu Devletinin merkezi otoritesi zayıfladı ve yıkılış sürecine girdi.
Ekonomik: Anadolu’da üretim zayıfladı. Türkiye Selçuklu Devleti İlhanlı Devletine tabi olup vergi vermek zorunda kaldı.
Toplumsal: Anadolu Moğollar tarafından yağmalandı. Can ve mal güvenliği kalmadı.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı
1.Kösedağ Savaşından sonra Anadolu’da İkinci Beylikler Dönemi’nin ortaya çıkmasının sebep ve sonuçlarını değerlendiriniz.
Cevap: Moğol baskıları sonucu Anadolu’nun batısına giden Türkmenler burada çeşitli beylikler kurdular. Bununla birlikte zamanla Anadolu’daki Moğol baskısı da azalınca burada da Türk beylikleri kuruldu. Anadolu’da bu şekilde beylikler kurulması Anadolu’daki siyasi birliği bozdu. Türkler kendi aralarında mücadele ederek güç kaybettiler. Bazı Türkmen beylikleri kendilerini Selçuklu Devletinin mirasçısı saydılar. Yaklaşık 200 yıl süren mücadeleler sonucu Osmanlı Beyliği diğer beylikleri hâkimiyet altına alarak Anadolu siyasi birliğini yeniden tesis etti.
10.Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Cevaplarını yazımız hakkında görüş ve önerilerinizi yorum kısmından yazabilir, sorunuz var ise oradan sorabilirsiniz. 10. Sınıf Tarih Dersi kitap cevaplarının sizler için faydalı olması için, kendi cevaplarınızı verip sonra buraya bakınız. Tüm öğrencilerimize başarılar diliyoruz.
Yasal Uyarı: Öğrencilerimiz derslerinde kullanabilirler. İzinsiz olarak kullanımı ve yayımlanması yasaktır. Yasağa uymayanlar için hukuki işlem yapılacaktır.
