Güney Cephesi

Güney Cephesinde Fransız ve Ermenilerle mücadele edilmiştir. Burada mücadele eden düzenli bir ordumuz olmamıştır. Halk kendi imkanlarıyla bölgeyi savunmuştur. Batı Cephesinden gönderilen komutanlar bölge halkını örgütleyerek, düşmana karşı mücadele vermişlerdir.

• Mondros Ateşkesinden sonra Musul , Antep, Maraş ve Urfa önce İngilizlerin işgaline uğramış, Paris Barış Konferansından sonra Musul’un İngilterede kalması karşılığında Antep, Maraş ve Urfa Fransızlara devredilmiştir.
• Ayrıca Osmaniye, Adana ve Mersin’i Fransızlar;
• Antalya, Bodrum, Fethiye, Muğla ve çevresini İtalyanlar işgal etmiştir.

İngilizler bölge halkına yönelik baskılar yapmadıkları için ciddi bir direnişle karşılaşmadılar.Fransızlar bölgeyi Ermenilerle birlikte işgal ederek ağır baskılar yaptılar ve sivil halka yönelik katliamlar gerçekleştirdiler. Bu durum halkın tepkisine neden oldu.Sivas Kongresi’nde bölgeye komutanlar tayin edildi. Bölgede bütün halkın katıldığı bir Kuvay-ı Milliye hareketi başladı ve Kilikyalılar Cemiyeti kuruldu.

• Maraş’ta Sütçü İmam,  Antep’te Şahin Bey kahramanlarımız arasındadır.
• Urfa’da M. Kemal tarafından gönderilen Ali Salip Bey, Antep’te Ali Kılıç Bey halkı örgütlemiştir.

5 agustos 1920’de Adana’da Fevzi paşa ve M. Kemal’in katıldığı Pozantı Kongresi düzenlenmiştir. Ayrıca Adana’daki mücadeleye Karaisalı köyünden din görevlisi Mehmet Hocanın büyük rolü olmuştur.

İşgallere karşısında ilk direniş Hatay – Dörtyol’da başlamıştır.

Uzun mücadelelerden sonra;

• 11 Şubat 1920’de Maraş,
• 10 Nisan 1920’de Urfa,
• 8 Şubat 1921’de Antep kurtarıldı.

Fransızlar Sakarya Savaşı’ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile Anadolu’yu terkettiler.

TBMM tarafından

• 1921’de Antep’e “Gazi”,
• 1973’te Maraş’a “Kahraman”,
• 1984’te Urfa’ya “Şanlı” unvanları verildi.

KURTULUŞ SAVAŞI VE İTALYANLAR

• Birinci Dünya savaşı sırasında İtalya’ya gizli anlaşmayla İzmir verilmişti.
• Paris Konferansı’nda (18 Ocak 1919) İngilizler Akdeniz’de güçlü bir İtalya istemedikleri için İzmir’in Yunanlılara verilmesini sağladılar. Bu olay anlaşmazlığa neden oldu.
• İtalyanlar Muğla, Antalya ve çevresini işgal ettiler.
• İtalyanlarla TBMM arasında ciddi bir savaş olmadı. Çünkü İtalyanların hem İngilizlerle arasının açılması hem de bu dönemde İtalya’da iç karışıklık olması savaş ihtimalini azalttı.
• İtalyanlar II. İnönü savaşından sonra Anadolu’dan çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921) Sakarya savaşından sonra tamamen çekildiler.