Montrö Boğazlar Sözleşmesine geçmeden önce,  Boğazlar konusunda Lozan Barış Antlaşması’nda alınan  kararları hatırlatalım:

Lozan Barış Antlaşması’na göre Boğazlar ( İstanbul ve Çanakkale boğazları),  başkanı Türk olan Uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek ve Boğazların her iki yakası Yaklaşık 15 kilometrelik bir alan askersiz bölge olacaktır.  Bu madde Türkiye’nin egemenlik haklarını  zedeleyen bir maddeydi.

Almanya ve İtalya’nın saldırgan tutum takılması sonucu Boğazların güvenliğinin kalmadığını,  silahsızlanma çabalarının başarılı olamadığını  ve şartların değiştiğini ileri süren Türkiye,  Boğazlarla ilgili bir toplantı düzenlenmesini istedi. Montrö Boğazlar toplantısında Rusya’nın karşı çıkmasına rağmen, İngiltere ve Fransa’nın desteği ile istediğimiz kararlar alındı.

Montrö Boğazlar sözleşmesinin hükümleri nelerdir?

• Lozan Antlaşması’nda kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırılarak bütün yetkileri Türkiye Cumhuriyeti’ne devredilmiştir.
• Lozan Antlaşması ile boğazların iki Yakası’nda askersiz duruma getirilen yerlerde, Türkiye asker bulundurabilecek ve tahkimat yapabilecektir.
•  Ticaret gemilerinin her iki yönde boğazlardan geçişi serbest olacaktır.
•  Savaş gemilerinin geçişi ise zaman ve gemilerin ağırlığı bakımından sınırlandırılacaktır.
•  Türkiye, savaşa girer veya bir savaş tehlikesi ile karşılaşırsa Boğazları istediği gibi açık  kapatabilecektir.

Montrö Boğazlar sözleşmesinin sonuçları nelerdir?

•  Türkiye, çok önemli siyasi ve diplomatik bir zafer kazanmıştır.
• Lozan Antlaşması’nın Boğazlarla ilgili Türk Devleti’nin egemenlik haklarını sınırlayıcı hükümleri kaldırılmıştır.
•  Boğazlarda asker bulundurulması ile Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de önemi artmış ne milletlerarası dengede önem kazanmıştır.
•  Sovyetler Birliği, güneyinden gelebilecek tehditlere karşı güvenliğini sağlamıştır. Bu durum Türkiye ile Sovyet Rusya arasındaki ilişkilerin gelişmesini sağlamıştır.
• Türkiye’nin dünya devletleri arasındaki  saygınlığı artmıştır.