11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları

Merhaba değerli öğrencilerimiz, bu yazımızda “11. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 2. Ünite Ders Kitap Cevaplarını” paylaşacağız. Tarih ders kitabımızda 2. ünitemizin adı, “Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı”. Sizlerden isteğimiz öğrenmede kalıcılığı sağlamak için soruların cevaplarını önce kendiniz cevaplayın sonra araştırın, araştırmalarınız sonucu bulduklarınızı karşılaştırın ve anlayarak yazıya geçirin. Unutmayın buradan ya da herhangi bir yazıdan olduğu gibi alıp yazmak kalıcı öğrenmeyi sağlamaz.

11.Sınıf Tarih Ders Kitabı 2. Ünite Cevapları tarih öğretmenimiz tarafından özenle hazırlanmıştır.

11.Sınıf MEB Yayınları Tarih Ders Kitabı 2. Ünite Cevaplarını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 50

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı – Kavramlar

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 50

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı – Hazırlanalım

Orta Çağ Avrupası’nda öne çıkan kurumlar hangileridir?

Kavimler Göçü sonucundan İstanbul’un fethine kadar süren Ortaçağ; merkezi otoritenin güçlü olmadığı, devletlerin birliğinin olmadığı bir süreci ifade eder. Feodalizmin; siyasal, sosyal ve ekonomik bir düzen olduğu bu çağda, kralların yetkilerinin Papalara oranla daha az ve sınırlı olduğu görülmüştür. XVI. yüzyılın başlarına kadar Avrupa’da siyasi, sosyal ve ekonomik alanda en yetkili kurum Roma Katolik Kilisesi ve bu kiliseyi temsil eden Papalık’tır.

Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermesinin dış politikadaki etkileri nelerdir?

* Yabancı devletlerin ticari faaliyetlerinden gümrük vergileri alınmadığı ya da çok düşük alındığı için Osmanlı Devleti bütçesi açık vermeye başlamıştır.

* Osmanlı tüccarları yabancı ürünlerle yarışamaz hale geldiğinden yerli üretim durmuştur.

* Yerli yatırımcılar yabancı tüccarlarla yarışamadığı için atölye ve iş yerleri kapatılmıştır.

* İşyerlerinin kapanmasına bağlı olarak işsizlik artmıştır.

* Ülke ekonomisi yabancı sermayeye bağlı kalmıştır.

* Osmanlı Devleti’nde sanayileşme politikalarının başarısız olmasına neden olmuştur.

* Fransızlar, Akdeniz ticaretinde ve Osmanlı limanları arasındaki taşımacılıkta üstünlük elde etmiştir.

* Kabotaj hakkının yabancılara bırakılması nedeniyle, Türk gemiciler kendi karasularında gemi işletemeyecek duruma düşmüştür. 

* Osmanlı topraklarındaki yabancı uyruklar insan hakları ve bireysel özgürlükler bakımından üstün ve ayrıcalıklı bir konum kazandılar . Bu durum devlet yönetiminin çeşitli kademelerinde müdahalelere yol açmıştır.

Amerika’nın keşfinin Avrupa’da meydana gelen ekonomik gelişmelere etkileri nelerdir?

* Keşiften sonra bu yeni kıta uzun süredir çıkmazda olan Avrupa ekonomisi için yeni bir umut kapısı olmuştur. İspanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve Portekiz gibi Avrupalı devletler, Yeni Dünya’yı hedef almış ve bölgede koloniler kurmaya başlamıştır.

* Amerika’da kurulan koloniler vasıtasıyla bölgenin zenginliklerinin sömürülmeye başlanması, Avrupalı devletler arasında da büyük bir rekabeti beraberinde getirmiştir. Hollanda, Fransa ve İngiltere; Yeni Dünya’daki sömürgeler için ciddi bir mücadele vermeye başlamıştır.

* Avrupa’dan Amerika’ya özellikle 1600’lerin ilk yıllarında büyük bir göç dalgası başlamıştır.

* Başta İspanya ve Portekiz olmak üzere Hollanda, İngiltere gibi devletler ulaştıkları bölgelerin değerli madenlerine ve varlıklarına el koymaya başlamıştır.

* Yeni Dünya’nın servetlerinden en çok yararlanan ülke olan İspanya, dünyanın en zengin ve en güçlü ülkelerinden biri hâline gelmiştir. XVI. yüzyılın ilk yarısında Amerika’dan İspanya’ya gelen altın miktarı yaklaşık 185 bin kg, gümüş miktarı da 16 milyon kg’ı bulmuştur.

* Amerika’nın keşfinden itibaren deniz ticareti önem kazanmış çünkü denizaşırı ticaret, Avrupa’nın kalkınmasında en önemli girdilerden biri hâline gelmiştir.

Matbaanın kullanımının okuryazar sayısının artmasına katkısı nelerdir?

* Bilginin kayıt altına almanın kolaylaşması,

* Bilgi kaynaklarının kopyalarının kısa sürede ve çok sayıda üretilebilmesi,

* Bilgi kaynaklarının ucuzlaması,

* Okuryazar sayısının artması ve insanların eğitim düzeyinin yükselmesini sağlamıştır.

* Matbaanın yaygın şekilde kullanılmaya başlanması, kütüphaneleri de olumlu etkilemiştir. Matbaada basılmış kitaplarla kurulan kütüphaneler, el yazması kitaplardan oluşan kütüphanelere göre çok daha fazla kitap sayısına ulaşmıştır. Bilginin, bilimin ve kültürün korunmasında ve yayılmasında hayati işleve sahip olan kitap sayısındaki artış, Avrupalılara bilgiye erişim konusunda büyük bir avantaj sağlamıştır. Örneğin Viyana İmparatorluk Kütüphanesinde 1600 yılında 10.000 kitap varken bu sayı 1680’de 80.000’e çıkmıştır. Yine Berlin Kraliyet Kütüphanesinde 1786 yılında 80.000 kitap bulunduğu bilinmektedir.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 51

Aydınlanma Çağı’nın günümüz bilim dünyasına etkileri nelerdir?

* Avrupa’da ortaya çıkan Aydınlanma Çağı sayesinde; insana ve özgür düşünceye önem verilmeye başlanmış ve modern bilimsel düşünce sistemi, Avrupa’dan tüm dünyaya yayılmıştır.

* Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmelerin önü açılmıştır.

* Fizik, kimya, astronomi ve tıp alanlarında çok önemli çalışmalar yapılarak insan hayatı kolaylaştırılmış, yaşam kalitesi artırılmıştır. Hastalıklara karşı geliştirilen tedavi yöntemleri ve aşılar sayesinde insan ömrü uzamış, nüfus artışı yaşanmıştır. 

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 52

Görsellerde verilen gelişmeler, Avrupa’nın hangi kuramsal yapılarını sarsmıştır?

* Matbaa ile Avrupa ülkelerinde fikir ve düşünce özgürlüğü yaşanmış, özellikle kutsal kitapların basılması ve hızlı bir şekilde yayılması kilise ve din adamlarının halk üzerindeki otoritesini sarsmıştır.

* Hristiyanlığa ait inançlar temelinden sarsılmış, halkın kiliseye güveni azalmıştır.

* Katolik Kilisesi’nin otoritesi zayıflamış, Reform hareketlerine zemin hazırlamıştır.

* Soylular eski gücünü kaybederken ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiştir.

* Kilisenin halk üzerindeki otoritesi zayıflamıştır.

* Avrupa’da düşüncenin önündeki engeller ortadan kalkmış,skolastik düşüncenin yerini bilim, gözlem ve deneye dayanan pozitif fikirler almış, fen bilimleri ve pozitif düşünce gelişmiştir (tıp, matematik, astronomi ve biyoloji alanında gelişmeler oldu).

* Kilisenin halk üzerindeki otoritesi zayıflamıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 53

Rönesans’ın İtalya’da başlamasının nedenleri neler olabilir?

* Coğrafî konumu nedeniyle Mısır, Yunan, Helen ve İslam Medeniyetiyle etkileşim içerisinde bulunması

* İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya giden bilim insanlarının çalışmalarını burada sürdürmesi

* Özgür düşünce ortamının olması, bilim ve sanat alanındaki çalışmaları destekleyen sınıfın varlığı

* Hümanistlerin İlk Çağ Yunan ve Roma uygarlıklarına ve İslam medeniyetine ait eserleri inceleyip yorumlamaları

* Katolik Kilisesi’nin merkezinin burada olması

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 58

Enflasyonun siyasi ve sosyal hayata etkileri neler olabilir?

* Yoksulluk artar ve alım gücünün azalmasıyla birlikte gelir dağılımının da bozulmamasıyla birlikte halkın refah düzeyinin düşmesine neden olur.

* Halkın gelir dağılımında adaletsizliklerin yaşanması, eşitlik ve sosyal adaletten uzak, huzursuz ve sağlıksız bir toplum oluşmasına neden olur.

* İnsanlar günlük hayata giderek daha az oranda katılır, yoksunluk artar.

* Gelir dağılımının bozulması özellikle genç nüfusun geleceğe dair olumlu beklentilerinin azalmasına neden olur.

* Enflasyonla birlikte batık özel ve kamu bankalarının da yükünü taşımak zorunda kalan devletin borcunun millî gelire oranı artar.

* Yoksulluk artar ve alım gücünün azalmasıyla birlikte gelir dağılımının da bozulmamasıyla birlikte halkın refah düzeyinin düşmesine neden olur.

* Halkın gelir dağılımında adaletsizliklerin yaşanması, eşitlik ve sosyal adaletten uzak, huzursuz ve sağlıksız bir toplum oluşmasına neden olur.

* İnsanlar günlük hayata giderek daha az oranda katılır, yoksunluk artar.

* Gelir dağılımının bozulması özellikle genç nüfusun geleceğe dair olumlu beklentilerinin azalmasına neden olur.

* Enflasyonla birlikte batık özel ve kamu bankalarının da yükünü taşımak zorunda kalan devletin borcunun millî gelire oranı artar.

* Enflasyon, sadece bireylerin birbirine olan güvenini değil, yöneticilere duyulan güveni de sarsarak yönetime olan inancın azalmasına, hatta kaybolmasına yol açar.

* Enflasyon, sadece bireylerin birbirine olan güvenini değil, yöneticilere duyulan güveni de sarsarak yönetime olan inancın azalmasına, hatta kaybolmasına yol açar.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 60

Osmanlı Devleti’nde nüfus artışının ve fetihlerin durmasının ekonomiye etkileri neler olabilir?

Hızlı nüfus artışı ve Yeni Dünya’dan gelen gümüş, bu dönemde Osmanlı Devleti’nin, Avrupa’dan olumsuz yönde etkilenmesine neden olmuştur.

Nüfus artışına bağlı olarak mevcut mal ve kaynaklara olan talep de artmıştır.

Avrupa’da artan nüfus, Amerika’ya ve onun kullanılmamış kaynaklarına gönderilebilirken Osmanlıların fazla nüfus için yeni toprak kazanımları büyük ölçüde durmuştur.

Fetihlerin durması ve ard arda yaşanan toprak kayıpları ile buralarda yaşayan halk Anadolu’ya göç etmeye başlamış, dalga dalga gelen göçmenler sayesinde, Anadolu’da Türk nüfus yoğunluğu artmış, Müslüman Türk nüfusun Müslüman olmayan nüfusa oranı yükselmiştir.

Göçmenler, yeni geldikleri yerlerin yapısına büyük etkide bulunmuş; metruk, harabe ve boş yerler ziraata açılmış, göçmenler sayesinde yeni yerleşim birimleri oluşturulmuştur. Ancak devletin normal masrafları, iskân masrafları ile birleşince artmış, hazine de bu açığı kapamak için dış borçlanma yoluna gitmiştir.

* Nüfus artışına bağlı olarak mevcut mal ve kaynaklara olan talep de artmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 61

XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yeniçeri sayısındaki ani artışın nedenleri neler olabilir?

Yeniçeri ordusu, Avrupa’da ilk daimî ordu özelliğindedir. Yeniçeriler; Osmanlıların savaş meydanlarında ve kale kuşatmalarında üstünlük kurmasını sağlamıştır. 1593-1606 Avusturya savaşlarında yeniçeriler, düşmanın tüfekli piyade askeri karşısında başarısız olmuştur. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, yeniçerilerin sayısını önce 30.000’e daha sonrada 50.000’e çıkarmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 64

Kapitülasyonların tek taraflı verilmesinin nedenleri neler olabilir?

1535 yılında Fransa ile dostluk havası içerisinde iken Fransızların hazırladığı Kapitülasyon taslağı Osmanlı padişahınca tasdik edilmemişti. Bu taslağa göre eşit şartlar ve mütekabiliyet esası getiriliyordu. Bu nedenle Osmanlı Devleti padişahının tek taraflı yemini “Ahdi” ile verildiğinden Ahidname diye adlandırılmıştı ve her padişah değiştiğinde yenilenmesi gerekiyordu. Dönemin büyük ve güçlü devleti devleti olan Osmanlı Devleti için kapitülasyonlar, XVIII. yüzyıla kadar Osmanlı padişahının yabancılara bir lutuf, ihsan, iyilik olarak görülmüş olmasına karşılık, padişah istediğinde imtiyazı geri alabilmek, sultan öldüğünde imtiyazın hükümlerini ortadan kaldırma hakkna da sahip olmuştur.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 65

Kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti’ni hangi alanlarda etkilemiştir?

Kapitülasyonlar, Osmanlı topraklarında suç işleyen Avrupalıların, Osmanlı mahkemelerinde yargılanmasını engellemiş, kapitülasyonlara bağlı olarak Osmanlı topraklarındaki yabancı uyruklar insan hakları ve bireysel özgürlükler bakımından üstün ve ayrıcalıklı bir konum kazanmalarına neden olmuştur. Örneğin, Bir Fransız pasaportu taşımak yabancılara her türlü kovuşturma ve her türlü hukuki yükümlülükten kurtulma olanağı sağlıyordu. ADLİ

Gayrımüslimlerin oturmakta oldukları kentte bir topluluk oluşturabilme ve bu topluluğun başına aralarından seçmiş oldukları “konsolos”, “balyoz” ya da “emin” adı verilen bir temsilcileri aracılığıyla haklarının korunması yabancı devletlerin Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmasına neden olmuştur. İDARÎ

Osmanlı Devleti’nin egemenliğini sınırlayan ve zamanla Osmanlı ekonomisinin gelişmesini köstekleyen kapitülasyonların olumsuz sonuçları XIX.yy’da daha belirgin hale gelmiş, yerli sanayi dalları kapitülasyonların korunması altında ülkeye giren yabancı mallarla rekabet edemeyerek çökme noktasına kadar gelmiştir. Eşit olmayan gümrük ve vergilendirme koşulları, yerli girişimcilerin büyük zarar görmesine yol açmış, kabotaj hakkının yabancılara bırakılması nedeniyle, Türk gemiciler kendi karasularında gemi işletemeyecek duruma düşmüştür. Osmanlı kıyılarında yürütülen balıkçılık ve süngercilik bile yabancıların tekeline girmiştir. MALÎ

Mülk edinme konusunda yabancıların çok geniş haklara sahip olmuşlardı. Bu haklar özel postane, okul, kilise ve hastane kurmalarına olanak vermiştir. Bu durum eğitim başta olmak üzere devlet içerisinde ve çift başlılığa neden olmuştur. TOPLUMSAL

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 66

Osmanlı Devleti’nde, vergi sisteminin oluşumuna etki eden unsurlar hangileridir?

Müslüman bir topluma dayanan bünyesi ile Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren İslam hukukunu uygulamaya çalışmış, bu nedenle devlet müesseselerinin ve özellikle vergi sisteminin bütün kurum ve kuruluşlarının, felsefi kaynak itibariyle, İslam Dini ve kendinden önce kurulmuş Türk – İslam devletlerinden geldiğini görmekteyiz.

Fakat Osmanlıların ilk kuruluş yıllarında, bulundukları Anadolu’nun yeni şartları, onların yeni bazı uygulamalara gitmelerine sebep oldu.

Ayrıca, uzun bir zaman dilimi içindi pekçok gayrımüslim tebaayı da idare etmiş olması, Osmanlı toplum hayatını daha önceki Müslüman devletlerdekinden farklı bir hale getirmişti. Bu yüzden vergi sisteminde bazı değişimlerin, uygulamaların ve hatta başka toplumlardan alıntılar yapılması zorunlu hale gelmiştir.

Ayrıca; bazen olağanüstü şartlar olağanüstü tedbirleri de beraberinde getirmiş, başta savaş olmak üzere deprem, kıtlık gibi özel durumlarda da değişik isim ve miktarlarda yeni vergiler koymak zorunda kalmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 68

Âyan ve eşraf zümresinin devlet içerisinde güç kazanmasının nedenleri nelerdir?

*  Merkezî otoritenin zayıflamasından faydalanan âyanlar, bir yandan görevlerini yürütürken çok defa da haklı veya haksız kendi menfaatlerini gözetmişlerdir. Taşradaki otorite boşluğunu dolduran âyan, eşraf, hânedan ve derebeyi aileleri memleketin birçok yerinde varlık ve üstünlüklerini kabul ettirmişlerdi.

* 1683’teki İkinci Viyana Seferi’nden Lâle Devri (1718-1730) başlangıcına kadar geçen süre içinde Osmanlı Devleti’nin uğradığı askerî başarısızlıklar ve malî buhranlar sonunda vergi toplama işini üzerlerine almaları, maliyede iltizam ve malikâne sistemlerinin uygulanması âyan ve eşraf zümresinin devlet içerisinde güç kazanmasının nedenlerinden biri olmuştur.

* XVIII. yüzyıl ortalarına doğru, Bâbıâli’nin taşradaki gücünün giderek azalması ve bir âyan ailesinin kendi bölgesinde devamlı olarak yöneticilik yapması sonunda âdeta bir hânedan hüviyeti taşıyan büyük ailelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

* Anadoluda örgütlenen vilayetlerin mali ve idari-askeri düzeni kendilerinin derebey karakterli iktidarlarına geçen ayanların, merkezde vezir-i azamı indirip çıkaran, hatta padişahı bile tahtından eden kapukulu – ülema ikilisine karşı, üçüncü bir baskı gücü olarak ortaya çıkmışlardır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 69

Yeni Çağ Avrupası’nda meydana gelen gelişmeler, Osmanlı devlet idaresinde ve toplum düzeninde ne gibi değişikliklere sebep olmuştur?

Barutun kullanılması ve silah teknolojisindeki gelişmeler (özellikle top teknolojisi) çok önemli değişimleri doğurdu, savaş düzenini kökten değiştirdi. Tek kişi tarafından taşınabilen ve süngü takılan tüfekler yapıldı. Hareket yeteneği yüksek olan ve az barut tüketen toplar döküldü. Osmanlı savaş gücü bu teknik ilerlemeler karşısında eski üstünlüğünü kaybetmeye başladı. Bir başka değişiklik de gemi teknolojisinde yaşanmıştır. Yüksek bordolu, dayanıklı kalyonların yapılması ve bunların üzerine topların yerleştirilmesi Avrupalı insana gemilerle yeni dünya arayışı kapısını açtı.

Coğrafi keşifler sonrası yeni ticaret yolları bulundu, yeni kıtalar ve yeni ülkeler tanındı. İpek ve Baharat yolları önemini kaybetti. Bu durum Osmanlı ekonomisine önemli ölçüde zarar verdi. Ateşli silahlara sahip Avrupalılar Amerika’nın yerli kabilelerini köleleştirdikleri gibi, altın gümüş ve değerli madenleri ele geçirdiler. Avrupa’ya büyük miktarlarda gümüş ve altın taşıyarak zenginleştiler. Bu durum Osmanlı hammadde kaynaklarının bu kıtaya yönelmesine, Osmanlı gümüş parasının değer yitirmesine ve dolayısıyla enflasyonun artmasına yol açtı. Osmanlı Devleti’nin ekonomik yönden giderek güçsüzleşmesi olayı, devlet teşkilâtının ve toprak yönetiminin bozulmasını da beraberinde getirdi. Devletin, özellikle savaşlar yoluyla elde ettiği gelir azaldıkça giderleri karşılamak için yeni vergiler koyma ya da var olan vergileri ağırlaştırma yoluna gidildi. Bu durum halkta hoşnutsuzluğun artmasına, giderek isyanların çıkmasına neden oldu. Ekonomik alandaki güçsüzlük, Osmanlı Devleti’nin Avrupa karşısındaki siyasî ve askerî üstünlüğünü de kaybetmesine neden oldu.

XVI ve XVII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti, bazı muhalif hareketlerle uğraşmak zorunda kalmıştır. Bu yüzyıllarda Osmanlı Devleti, bir taraftan Avusturya ve İran ile savaşırken diğer taraftan da iç isyanlarla mücadele etmiştir. Bu isyanlar merkezde Yeniçeri; Anadolu’da Celâli ve Suhte İsyanlarıdır.

Coğrafi keşiflerle dünyaya açılan ve zenginleşen Avrupalılar, sanat bilim ve kültür faaliyetlerine önem vermeye başladılar. Farabi, İbni Sina ve İbni Rüşd gibi Türk-İslam bilginlerinin eserleriyle, eski çağın eserlerini incelediler. Akademiler kurdular. Matbaacılığın gelişmesiyle bilim, kültür ve sanat faaliyetleri hızla yayıldı. Ancak Osmanlı Devleti, bilim ve sanat konusundaki Avrupa’da yaşanan gelişmeleri çok geç fark etti.

Skolastik görüş ve Katolik kilisesinin otoritesi, İncil ve Hristiyanlığın yeniden yorumlanmasıyla sarsıldı. Bu durum 16.yüzyılda Reform hareketlerinin doğmasına yol açtı. Reform hareketleri sonucu Avrupa’da mezhep birliği bozuldu. Kilisenin düşünce, bilim ve kültür üzerinde kurduğu baskı ortadan kalkmaya başladı. Bilim ve teknik alanda çok önemli ilerlemeler meydana geldi. Osmanlı Devleti meydana gelen tüm bu gelişmelere uzak, kendi kurumlarını yenilemeyen, çoğu bakımdan çağın gerisinde kalan bir devlet konumuna düştü. Güçlenen Avrupa devletleri ve Rusya Osmanlı Devleti’ni en büyük emel ve hedef olarak kabul edip saldırmaya başladılar. Gerilemeye başlayan devlet bu saldırılar karşısında sarsılmaya başladı.

Otuz Yıl Savaşları Avrupa’da güç dengesini baştan aşağı değiştirmiştir. İspanya ve Kutsal Roma İmparatorluğu, Avrupa’daki yerinden edilmiştir. Avrupa, Fransa’nın liderliğinde yeni bir döneme evrilmiştir. Otuz Yıl Savaşları, Osmanlı açısından karlı olmuştur. Osmanlı Devleti yaşadığı iç sorunlara rağmen dış tehdit algılamamıştır. 

Aşağıdaki soruları grafiğe bakarak cevaplayınız.

Balkanlardaki nüfus artışının Anadolu’ya göre daha fazla olmasının sebepleri neler olabilir?

* Savaşların kaybedilmesi

* Fetihlerin durması

Anadolu ve Balkanlarda görülen nüfus artışının, Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik yapısına etkileri neler olabilir?

Bu gelişmeler toplum düzeninde bozulmalara ve Anadolu’da işsiz güçsüz bir kalabalığın oluşmasına yol açmıştır. Osmanlı topraklarındaki bu nüfus artışına, 1591-1595 yılları arasında yaşanan uzun süreli kuraklık da eklenince Anadolu’da Celâli İsyanları tekrar başlamıştır.

Orta Batı Anadolu ve İç Anadolu karşılaştırıldığında nüfus artış hızında görülen farklılığın nedenleri neler olabilir?

Fetihlerin azalmasıyla mevcut toprak ve kaynaklar artan nüfusa yetersiz gelmeye başlamış, üretim durmuş ve işsizlik artmıştır. İsyanların da etkisiyle köylü toprağını bırakarak şehirlere göç etmeye başlamıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 71

Celâli İsyanlarının, Avusturya ve İran’la yapılan savaşlar üzerinde etkileri nelerdir?

Bu süreçte dışarda Safeviler ve Avusturya, içerde de Celâli İsyanları ile uğraşan Osmanlılar, üç cephede birden mücadele etmek zorunda kaldı. Bu durum Osmanlı’nın uzun vadeli planlar yerine günü kurtarmaya yönelik pratik ve kısa vadeli siyaset üretmesine neden oldu.

Safeviler, Osmanlıların dışta Habsburglarla mücadelesini ve içte Celâli İsyanları’yla uğraşmasını fırsat bilerek Şirvan, Azerbaycan ve Gürcistan’ı geri almıştır. Anadolu’da devlet otoritesini yeniden kuran Sadrazam Kuyucu Murad Paşa’nın, Safeviler üzerine yürümesiyle Şah Abbas, Osmanlılardan barış istemiş ve sonuçta iki devlet arasında 1612 Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmıştır.

Anadolu’da yaşanan isyanlar ve Safevilerin 1603’te doğudan saldırıya geçmesi, Avusturya karşısında Osmanlıları zor durumda bırakmıştır. Buna karşın 1605’te Erdel’de, Osmanlı Devleti lehinde başlayan ayaklanma, Osmanlıların Avusturya’ya karşı güç kazanmasını sağlamıştır. Bu ayaklanmadan sonra Estergon, geri alınmıştır. Avusturya’nın, Macar topraklarındaki isyanlarla uğraşması ve Osmanlı Devleti’nin de doğuda Safeviler ile mücadeleye devam etmesi üzerine iki devlet arasında 1606 Zitvatorok Antlaşması yapılmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 74

Âsafnâme’ye göre devletin eski gücüne ulaşması için yapılması gerekenler nelerdir?

Ona göre devlet hazinesi çok önemlidir çünkü devlet, hazine ile ayakta durur.

Devlet gelirlerinin, giderlerden fazla olması için gereken yapılmalıdır. Bunu sağlamak için de ücretli memur sayısı belli bir düzeyde tutulmalıdır.

Emekliye ayrılanlara hazineden maaş bağlanmamalı, bu gider başka kaynaklarla karşılanmalıdır.

Tıpkı, Sultan Süleyman Han zamanında olduğu gibi devletin gelir ve gider dengesi sağlanmalıdır.

Devletin haksız kazançlardan sakınması gerektiğini, padişahın halkın mallarına haksız yere el koymasının devletin zevaline alamet olduğunu söylediği bir yerde, terekelerin varisi çıkıncaya kadar bekletilmesi gerektiğini, Yavuz Sultan Selim zamanında böyle terekelerin yedi yıl saklandıktan sonra varisi çıkmadığı takdirde hazineye intikal ettirildiğini söyler.

Hizmeti geçen devlet adamlarının mal varlıklarını sebepsiz yere müsadere ettirmemek, hafif bir kabahat sebebiyle onları azl ve idam ettirmemek gerektiğini söyler.

Eserin çeşitli yerlerinde kadim toplumsal statü anlayışının muhafazasının önemine dikkat çeker, reâyânın yönetici sınıfına karışmaması gerektiğini vurgular.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 75

Layiha yazarlarının, devlet düzenindeki bozulmalarla ilgili tespitlerinde yapmış oldukları hatalar nelerdir?

Layiha ve risale yazarları, Osmanlı devlet ve toplumunu gözlemlerken Avrupa’da meydana gelen olaylar yerine, yalnızca devlet içerisinde meydana gelen değişmeler üzerine yoğunlaşmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 76

Osmanlı Devleti’nde yenileşme çabalarının bir halk hareketi olmamasının sebepleri nelerdir?

” Devlet halk içindir ” düsturu Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan beri uyguladığı bir prensip olup, sosyal devlet anlayışıyla tüm imkânlarını halkı için seferber eden, yaşam koşullarının iyileştirilmesi için çabalayan bir devlet olması halkın devletten razı olması ve herhangi bir arayış içerisine girmemesini sağlamıştır. Bu nedenlerle yenileşme hareketleri de bir halk hareketi değil, Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki gelişmeleri takip etmeye başlaması olarak değerlendirilmiştir.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 78

Lale Devri’nde, hangi alanlarda ıslahatlar yapılmıştır?

Sağlık Alanında

• İmtihansız tabipler meslekten uzaklaştırılmıştır.
• Tıp alanında başta Derviş Ömer Şifâî tarafından olmak üzere birçok eser kaleme alınmıştır. İstanbul’daki İngiltere elçisinin eşi Lady Montagu, Türkiye Mektupları ’nda Türkiye’de bazı hastalıklara, özellikle çiçek hastalığına karşı aşı yapıldığından söz etmiştir.

Mimarî Alanda

• Lâle Devri’nden önceki dönemlerde yangın ve depremlerle harap olan İstanbul yeniden imar edilmiş, şehirlerde yeni yollar açılmıştır.
• Yeni binalar ve köşkler yapılmış, bahçe düzenlemesi önem kazanmıştır.
• Boğaz güvenliği için Kızkulesi’ne fener konulmuştur.
• İstanbul’da başta mimari olmak üzere hemen her alanda Fransız tesiri, süsleme sanatında ise barok ve rokoko tarzları kendini göstermiştir.

Askerî – İdarî – Sosyal Alanda

• Paris, Londra ve Viyana gibi Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri yollanmış, böylelikle Avrupa’yı daha yakından tanıma imkânı sağlanmıştır.
• Paris’e XV. Louis nezdine gönderilen Yirmi sekiz Çelebi Mehmed Efendi başta eğitim olmak üzere Fransa’dan çok etkilenmiş ve bunu İstanbul’a taşımıştır. Bu arada ticarî ilişkiler de gelişmiş, iki ülke arasında yılda 500 ticaret gemisi gidip gelmiştir.
• Belgrad ormanlarındaki tatlı suların İstanbul’a nakli için bentler, şehrin çeşitli yerlerinde de çeşmeler yaptırılmıştır.
• Kapalı Çarşı’nın yanan Sandal Bedesteni yenilenmiştir.
• Çarşılarda ekmek satışı ve kahve ithali denetlenmiştir.
• Damad İbrâhim Paşa, III. Ahmed’e daima sükûnet ve neşeli bir ortam hazırlamaya özen göstermiş, bu doğrultuda yapılan eğlence ve şenliklerin sembolü de lâle olmuştur. Sadece bahçelerin değil pencere pervazlarının da en gözde çiçeği olan lâlenin 839 türü yetiştirilmiş, yeni türlerin üretimi için yarışmalar düzenlenmiştir.
• Özellikle yaz gecelerinin eğlenceleri çok gösterişli olmuş, başta Beşiktaş’taki sahil sarayda olmak üzere lâlelerin altında kandiller ve yürüyen kaplumbağaların üzerinde mumlar yakılarak Çırağan şenlikleri yapılmıştır.
• İstanbul, birçok defa büyük yangınlara maruz kaldığı için Yeniçeri Ocağına bağlı “Tulumbacılar” adıyla ilk defa düzenli bir itfaiye teşkilatı kurulmuştur.
• Çiniciliği geliştirmek için Tekfur Sarayı’nda 1725 yılında bir çini atölyesi kurulmuştur.
• Kumaş ve çuha atölyesi kurulmuştur.

Kültür – Sanat – Edebiyat Alanında

• Yenileşme politikasının en önemli göstergesi, Çelebi Mehmed Efendi’nin oğlu Mehmed Said Efendi ve İbrahim Müteferrika’nın gayretleriyle 1727’de Müteferrika’nın İstanbul Yavuz Selim’deki evinde kurulan matbaa olmuştur.
• Sanat ve edebiyattan hoşlanan Vezîriâzam Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa dönemin ünlü şair, mûsikişinas ve sanatkârlarını etrafına toplamış, dışarıya el yazması kitap çıkarılmasını yasaklamıştır.
• Resmî bir tercüme heyeti kurularak Doğu’dan ve Batı’dan önemli eserlerin Türkçe’ye çevrilmiştir.

Bilim – Teknoloji Alanında

• Seyyid Vehbî ve Mehmed Hâzin’in eserlerinde dönemin sünnet eğlencelerinde kullanılan ve içinde beş altı kişi bulundurabilen timsah şeklinde deniz altıdan söz edilmektedir.
• Tersane ıslah edilmiş ve ilk defa üç ambarlı gemilerin yapımına başlanmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 82

Bir ülkede ilmî faaliyetlerin artırılması için yapılması gereken çalışmalar neler olabilir?

Özgür düşünce ortamı sağlanmalı

Devlet bilimi ve sanatı korumalı, desteklemeli, devlet bütçesinden Ar-Ge’ye aktarılan paylar arttırılmalı

Bilim insanları ve sanatçıların yaşam koşulları iyileştirilmeli

Eğitim sistemimiz soran, sorgulayan, düşünen, eleştiren insanlar yetiştirmek üzere düzenlenmeli

Kâtip Çelebi’nin, yaşadığı dönemde en önemli üç âlimden biri sayılmasının sebepleri nelerdir?

Kâtip Çelebi’nin sadece Türkçe ve Arapça yazılmış eserleri kaynak olarak kullanmakla yetinmeyip Batı kaynaklarından da yararlanmak gibi zamanının ilim adamlarına göre sıra dışılık olarak nitelendirilebilecek bir ilmî tavır ve hür düşünceye sahip olması nedeniyle Tarihçi Bernard Lewis, Kâtip Çelebi’yi XVI ve XVII. yüzyıllarda Avrupa üzerine kalem oynatan Hezârfen Hüseyin ve Müneccimbaşı Ahmed B. Lütfullah ile birlikte başlıca üç Osmanlı yazarından biri olarak kabul etmiştir.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite “Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı” Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 84

A. Verilen kelimeleri ilgili oldukları tanımlar ile eşleştiriniz.

B. Aşağıdaki soruyu cevaplayınız.

Orta Çağ Avrupası’nda bilimin gelişmemesinin nedenleri nelerdir?

Orta Çağ Avrupası’nda kilisenin mutlak egemenliği sağlanmış ve ruhban sınıfı hiç kimsenin itiraz edemediği manevi güce ulaşmıştır. Dinî bir kurum olan Papalık Aristo ve Batlamyus’un öğretilerini okutmuştur. Bu öğretilere karşı çıkanlar ise Engizisyon mahkemelerinde yargılanmıştır.

Hristiyanlıktan uzaklaşan insanları cezalandırmak amacıyla kurulan Engizisyon mahkemeleri ile kilise kendi ceza mekanizmasını oluşturmuş, bundan dolayı da bilimsel çalışmalar ilerleyememiştir.

Ulus devletler, mali sorunlarını çözmek için hangi politikaya yönelmiştir?

Ulus-devletlerin kurulma sürecinde yaşanan mali sorunları çözmek için devletlerin sömürgeciliğe yönelmesi, daimî ve merkezî bir ordu bulundurma zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.

Bu durum kralların hazinede sürekli altın bulundurmasını gerekli kılmış ve bu gereklilik merkantilizmin doğmasına neden olmuştur.

Bu sistemde Avrupalı devletler; altın külçesini para olarak, dış ticareti de altını elde etmenin bir yolu olarak görmüştür. Paralı askerlerden oluşan ordularda ödemeler altın ile yapılmış ve donanmaların masrafları da bu değerli madenler ile karşılanmıştır.

Avrupa’nın askerî gücünü yakalamak için Osmanlı Devleti’nin yapmış olduğu çalışmalar hangileridir?

Osmanlı Devleti, Avrupa’nın ateş gücü ve askerî etkinliğini iki yolla dengelemeye çalışmıştır.

Birincisi, silahlı yeniçerilerin sayısını artırmak;

İkincisi ise ateşli silahlar kullanabilen sarıca, sekban ve levent denilen yeni atlı birlikler oluşturmaktır.

Celâli İsyanlarının çıkmasında etkili olan nedenler nelerdir?

* Merkezî otoritenin zayıflaması

* Ekonominin bozulması

* Köylülerin vergileri ödemekte güçlük çekmeleri

* Safevi Devleti ve Avusturya ile olan savaşların uzun sürmesi

* Tımar sisteminin bozulması

* İltizam usulünün yaygınlaşması

Osmanlı Devleti’nde, Lâle Devri’nde gerçekleştirilen yenilikler nelerdir?

– Paris’e elçi gönderilmiştir.

– Kültürel ve bilimsel eserlerin Türkçeye çevrilmesi için bir heyet oluşturulmuştur.

 – Arapça ve Farsça dışında Batı’da yazılmış eserler de Türkçeye tercüme edilmiştir.

– Avrupa tarzında ev eşyaları, giysiler, resim ve tablolar kullanmaya başlamıştır.

– Kütüphane kurulmuştur.

– Sağlık konusunda yeni uygulamalar başlamıştır.

– “Tulumbacılar” adıyla ilk defa düzenli bir itfaiye teşkilatı kurulmuştur.

– 1725 yılında İstanbul’da bir çini, kumaş ve çuha atölyeleri kurulmuştur.

– Müslümanların kullandığı ilk matbaa  açılmıştır.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1-) Ucuz iş gücü ve fazla üretim anlayışına sahip olan merkantalizmin temeli, ülkelerin güç ve zenginliklerinin sahip olduğu değerli madenlerle ölçülebileceği fikrine dayanır.

Buna göre merkantilizmle ilgili olarak;

I. zenginliğin kaynağı topraktır,

II. ihracat desteklenmiştir,

III. nüfus artırılmaya çalışılır

durumlarından hangileri söylenemez?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

2-) Aşağıdakilerden hangisi tımar sisteminin bozulmasının nedenlerinden biri değildir?

A) Uzun süren savaşların yaşanması

B) Nüfusun hızlı artması

C) Tımarların, sipahiler dışında kimselere verilmesi

D) Tımarların özel mülke dönüştürülmesinin önlenmesi

E) Enflasyon artışı ve paranın değer kaybetmesi 

3-) Osmanlı Devleti’nde belirli bir veraset sisteminin olmaması;

I. taht mücadelelerinin yaşanması,

II. rakip devletlerin Osmanlı için tehlike oluşturması,

III. uzun süren siyasi sıkıntıların ortaya çıkması

durumlarından hangilerine neden olmuştur?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

4-) Amerika’nın keşfi sonrası Avrupa’ya akan değerli madenler;

I.  kıtalar arası ticaretin gelişmesi,

II. Osmanlı akçesinin değerinin artması,

III. Akdeniz ticaretinin öneminin azalması

durumlarından hangilerine neden olmuştur?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III 

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 85

5-) Aşağıdakilerden hangisi kapitülasyonların verilme nedenlerinden biri değildir?

A) Osmanlı’daki tüccarların, tekelci uygulamalarını önlemek

B) Dış ticaretten gümrük vergisi almak

C) Yabancı sermayenin Osmanlı’ya girişini kolaylaştırmak

D) Batı’da oluşacak Haçlı İttifak’ını engellemek

E) Ticareti Akdeniz’e çekmek 

6-) XVI. yüzyılın başlarına kadar Avrupa’da siyasi, sosyal ve ekonomik alanda en etkili kurumun kilise olmasında;

I. Batı Roma İmparatorluğu’nun çökmesi,

II. eğitim ve öğretimin kilisenin kontrolünde olması,

III. engizisyon mahkemelerinin varlığı

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

7-) Kâtip Çelebi, yaşının ilerlemiş olmasına rağmen, bilmediklerini merak duygusuyla öğrenmeye çalışmıştır. Katıldığı seferlerde bile ordunun konakladığı yerlerde kitapçıları dolaşmıştır.

Buna göre Kâtip Çelebi’yle ilgili;

I. gençliğinde daha fazla eser vermiştir,

II. öğrenmek için sürekli çaba sarf etmiştir,

III. ilmî gelişmelerden haberdar olmaya çalışmıştır 

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III 

😎 Avrupa’da bazı bilim insanlarının düşünceleri şu şekildedir:

• Ortaya attığı teorisiyle kilise tarafından dogma hâline getirilen Aristo ve Batlamyus’un öğretilerine karşı çıkmıştır.

• Aydınlanma döneminde yeni devlet şeklinin oluşmasına eserleriyle yardımcı olmuştur.

• Felsefesinde insanın aklını başkasının kılavuzluğuna bırakmaması gerektiği üzerinde durmuştur.

• İnsanların toplum içinde özgür ve eşit yaşamaları için bir sistem geliştirmiştir.

Bu düşünceler dikkate alındığında aşağıdaki bilim insanlarından hangisine değinilmemiştir?

A) Copernicus

B) Machiavelli

C) T. Moore

D) E. Kant

E) J. J. Rousseau

9-) Yeni Çağ’da kilisenin kısıtlayıcı engellerinden kurtulmak isteyen ve böylece faaliyet alanlarını genişleterek yükselmeyi amaçlayan sınıftır.

Yukarıda ifade edilen sınıf hangisidir?

A) Burjuvazi

B) Soylular

C) Köylüler

D) Serfler

E) Ruhban sınıfı

10-) Yeniçeri İsyanlarının sonucunda;

I. liyakatsız kişilerin makamlara getirilmesi,

II. merkezî otoritenin sarsılması,

III. ıslahatların sonuçsuz kalması

durumlarından hangileri ortaya çıkmıştır?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 86

1592-1598 yıllarında giderlerde artış görülmesinin sebepleri nelerdir?

* 1593-1606 Avusturya savaşlarında yeniçeriler, düşmanın tüfekli piyade askeri karşısında başarısız olmuştur. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, yeniçerilerin sayısını önce 30.000’e daha sonrada 50.000’e çıkarmıştır. Askerlerin maaşları ve silah araç – gereçleri giderlerin artmasına neden olmuştur.

* Savaşların uzun sürmesi ve yenilgilerle sonuçlanması da giderlerin artmasında etkili olan faktörlerden biridir.

* Savaş teknolojisindeki gelişim, ateşli silahlarla donatılmış ve devamlı maaş alan merkezî piyade ordularının önemini arttırmıştır. Bu gelişmeler Osmanlı maliyesine önemli bir yük getirmiş, devlet gelirlerinin büyük bir kısmının nakit üzerinden hazinede toplanması gerekliliğini doğurmuştur.

XVII. yüzyılın ilk yarısında devlet birçok problem yaşarken devletin gelirlerinde belirgin bir artış görülmesinin sebepleri neler olabilir?

* Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu takip eden yüzyıl içinde ortaya çıkan ve tımar sistemi ile bir bütünü meydana getirmek üzere birbirlerini tamamlayan bir uygulama olan iltizam usulü ile devlet hazineye sıcak para girişini sağlarken, bütçe açıkları kapatılmış, masraflar da azaltılmıştır.

* Ekonomide dengenin sağlanması için müsadere (el koyma), yeni vergilerin alınması ve mevcut vergi oranlarının artırılması, para tağşişi (paranın içerisine başka ucuz madenler katma) gibi uygulamalara gidilmiş olması da etkili olmuştur.

XVI. yüzyılda gelir ve giderlerin birbirine en yakın olduğu yıl aralığı hangisidir?

1643-44 yılları arası gelir ve giderlerin birbirine en yakın olduğu yıl aralığıdır.

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı – Ölçme ve Değerlendirme – Ç – Şark Mektupları

Batılı seyyahların Türklere karşı ne gibi ön yargıları olabilir?

* Özellikle XVI. asırda dünyanın en dikkat çekici toplumlarından biri olan “Doğulu/Şarkî” ve “İslam/Müslüman” kimliği ile Osmanlı toplumu hakkında Doğu-Batı kutuplaşması ve Müslüman-Hıristiyan çatışması varmış gibi yansıtmak istemeleri.(Ortaçağa nazaran pek fazla farklılıklar taşımayan günümüz dünyasında bile değişik kültür mensuplarının birbirini anlama ve kabul etmede yaşadığı zorlukları hesaba katarsak, Batı ve Hıristiyan kültürünün algı düzeneği ile Doğu ve İslam dünyasını izlemenin kolay bir iş olmadığı anlaşılır)

* İslam dini konusundaki bilgisizlik ve yanlış anlamalar,

* Seyyahların ziyaret ettikleri toplum hakkındaki bilgisizlikleri tarih karşısında Batılı seyyahların Türklere karşı objektif bir tutum geliştirmelerini epey zorlaştırmaktadır.

Muhakeme ne demektir?

Bir sorunu çözmek için çıkar yol arama, bir meselede tarafları dinleyerek ileri sürülen farklı iddia ve görüşleri değerlendirip karâra varma, hüküm verme, yargılama.

Montagu, Türk kadınıyla ilgili hangi bilgileri yazmıştır?

* Türk kadınlarının nezaket ve zarafetleri, takı ve kıyafetleri, evlenme ve düğün gibi birçok merasimleri,

* Emekleri ve günlük hayatlarının yanında Türk kadınları ile Avrupa’daki benzerleri arasında kıyaslamalar,

* Kadınların serbest hareketlerinden, bağımsız tavırları,

* Osmanlıların kadınlara verdiği geniş hakları öven ifadelerle kendi ülkesindeki kadınların durumunun karşılaştırması yer almıştır.

* Montagu, bu çalışmasıyla, Doğu kadını etnografyası konusunda ilk çalışma yapanlardan birisi olmuştur.

Mektuplar, Avrupa’da hangi alanlarda faydalı olmuştur?

Mektuplar, Avrupa’da önemli bir etki uyandırmıştır. Avrupalı bilim insanları, politikacılar, diplomatlar, müzik, tıp, sanat ve sosyal tarihle ilgilenen pek çok kimse mektuplardan faydalanmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 2.Ünite Cevapları Sayfa 87

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı – Ölçme ve Değerlendirme – Müteferrika ve Matbaa

İbrahim Müteferrika’nın matbaanın faydaları ile ilgili görüşleri nelerdir?

Bu konudaki önemli fikirleri şunlardır:
“Önemli kitapların çoğaltılması halk ve aydınlar için yararlıdır, basılı kitapların yazıları okuyanlar için kolaylık sağlar, kentlerde kütüphanelerin kurulması öğrencilerin kolayca kitap temin etmesine yardımcı olur.”

Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin büyükelçi olarak görevlendirilmesinin nedenleri nelerdir?

* Fransa ile ilişkileri geliştirmek

* Batı’daki yenilikleri takip etmek

“Risale” ne demektir?

XVI. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Klasik Dönem Osmanlı düzeni çözülme ve değişim sürecine girmiştir. Bu süreç, Osmanlı devlet ve toplum yapısını derinden etkilemiş, devletin büyük bir buhran içine girmesine sebep olmuştur. Bu buhrandan kurtulmak için yeni ve kalıcı tedbirlerin alınması gerektiğini düşünen devlet erkânı, nasihatname tarzında raporlar düzenlemiştir. Bu raporlar, layiha ve risale olarak adlandırılmıştır.

Sizce, matbaanın bilimin gelişmesine olan etkileri nelerdir?

Matbaanın icadından önce bütün dünyada toplam 30.000 kadar kitap (el yazması) olduğu tahmin edilmektedir. Bunlar da, manastır ve kiliselerde, özel koleksiyonlarda ulaşılması zor bir durumda bulunuyordu. 1500 yılına gelinceye kadar ise yaklaşık 40.000 orijinal kitap 15.000.000 kopya olarak basılmıştır. 20. yüzyılın başlarında kitap sayısının 5.000.000’u bulduğu ve yalnızca 1982-1986 arası dönemde ise bu sayının 3.935.500 olduğu belirtilmektedir.  Kitap sayısındaki bu hızlı artış kuşkusuz, insanlığın yazılı birikiminin daha geniş alanlara daha hızlı biçimde aktarılabilmesinin önünü açmıştır.

Matbaa ile Avrupa ülkelerinde fikir ve düşünce özgürlüğü yaşanmıştır.

İnsanlar arasındaki bilgi paylaşımında büyük bir gelişme yaşanmıştır.

İnsanlar tarafından elde edilen tüm bilgiler kolaylıkla yayılabilmiştir.

Her türlü bilgi ve belgenin, seri bir şekilde çoğaltılması matbaanın faydaları arasındadır.

Bilgi ve resimlerin kısa sürede milyonlarca çoğaltılarak, son kullanıcıya hızlı bir şekilde ulaşmasına olanak tanımıştır.

Günümüzde matbaa fuarlarında hangi tür etkinlikler yapılabilir?

* Yeni ürünlerini ve son teknolojileri tanıtmak

* Yurtiçi üretici katılımcılar ile yurtdışı katılımcıları biraraya getirmek 

* Geleceğin baskı teknolojileri konusunda hazırlanan projeleri firmalarla buluşturmak

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı – Ölçme ve Değerlendirme – Copernicus Teorisi

Copernicus’un en önemli özellikleri nelerdir?

* Matematik, astronomi, tıp ve ilahiyat alanında döneminin tüm bilgilerine hâkim olup, ağırlıklı olarak da astronomi üzerine çalışmalar yapmış çok yönlü bir bilim insanıdır.

* Copernicus, araştırmalarını objektif değerlendiren yenilikçi bir bilim adamıdır.

Batlamyus’a ait olan Evren Modeli ile Copernicus Teorisi arasındaki farklılıklar nelerdir?

Batlamyus’a göre Dünya sabit ve hareketsiz olarak evrenin merkezinde bulunmakta, Güneş dâhil her şey onun etrafında dönmektedir. Gökyüzü yıldızların çakılı olduğu dönen bir küredir. Batlamyus’un bu görüşleri XVI. yüzyıla tamamen hâkim olmuş adeta değişmez bir inanç hâlini almıştı. Dünya’nın da düz bir tepsi şeklinde olduğu düşünülmektedir. İşte Copernicus, Dünya’nın ve diğer gezegenlerin Güneş etrafında döndükleri gerçeğini açıklayan kişi olmuştur.

Copernicus’un teorisini ömrünün son yıllarında dile getirmesinin gerekçeleri nelerdir?

Tarihe Copernicus Teorisi olarak geçen bu görüşünü Copernicus gerek kilisenin tepkisinden çekindiği gerekse yeterince emin olamaması nedeniyle hayatının son yıllarında dile getirebilmiştir. Çünkü o devirde, kiliseye aykırı fikir ileri süren insanlar, yakılarak ölüme mahkûm edilmiştir.

“11. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 2. Ünite Ders Kitap Cevapları” hakkındaki görüşlerinizi yorum kısmından bize yazabilirsiniz. İyi çalışmalar.

Diğer üniteler için bağlantıyı tıklayınız.

Ders Kitabı Cevapları