MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI
Mustafa Kemal İstanbul’da bulunduğu sırada yurdun kurtuluşu için çözümler aramış ancak İstanbul’dan kurtuluşun mümkün olamayacağını öngörmüştür. Anadolu’ya geçmenin çarelerini aramıştır.
Bu sırada Samsun ve çevresindeki Rumlar İngilizlerin bölgeye asker çıkarmasından faydalanarak Türk köylerini basarak halkın canına, malına ve namusuna saldırmaya başlamıştır.
İstanbul hükümeti ise burada yaşanan olaylar karşısında Mustafa Kemal’i bölgeye gönderme kararı almıştır. Mustafa Kemal bu durumu Nutuk’ta şöyle anlatmaktadır.
“Bu geniş yetkinin, beni İstanbul’dan sürmek ve uzaklaştırmak maksadıyla Anadolu’ya gönderenler tarafından, bana nasıl verilmiş olduğu garibinize gidebilir. Hemen ifade etmeliyim ki onlar bu yetkiyi bana bilerek ve anlayarak vermediler. Ne pahasına olursa olsun, benim İstanbul’dan uzaklaşmamı isteyenlerin buldukları gerekçe Samsun ve dolaylarındaki güvensizlik olaylarını yerinde görüp tedbir almak üzere Samsun’a kadar gitmekti. Ben, bu görevin yerine getirilmesinin bir makam ve yetki sahibi olmaya bağlı bulunduğunu ileri sürdüm. Bunda hiçbir sakınca görmediler. O tarihte Genelkurmay’da bulunan ve benim maksadımı bir dereceye kadar sezmiş olan kimselerle görüştüm. Müfettişlik görevini buldular, yetki konusu ile ilgili talimatı da ben kendim yazdırdım. Durum ve şartlar karşısında kurtuluş için üç türlü karar ortaya atılmıştı: İngiliz himayesini istemek, Amerikan mandasını istemek ve bölgesel kurtuluş yolları aramaktı.
Efendiler, ben bu kararın hiçbirini yerinde bulmadım. Bu durum karşısında tek bir karar vardı. O da ulusal egemenliğe dayanan kayıtsız, şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak! İşte daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığımız karar bu olmuştur.” Nutuk, C I, s. 5, 9 ve 10 (Düzenlenmiştir.)
9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gönderilen M. Kemal’in görevleri şunlardır:
- Yetkili olduğu bölgede huzur ve asayişi sağlanmak.
- Halkın elindeki silah ve cephaneyi toplayarak İtilaf Devletlerine teslim etmek.
M.Kemal Samsun’da Ali Fuat, Kazım Karabekir gibi komutanlarla irtibat kurarak ordunun terhis edilmemesini istemiş ve bu kişilerle görüş birliğine varmıştır.
Mustafa Kemal Samsun’dan İstanbul’a gönderdiği raporda;
- Bölgedeki sorunların Rumlar tarafından çıkartıldığını,
- İngilizlerin ateşkes hükümlerine aykırı hareket ettiğini ifade etmiştir.
Samsun’da bir hafta kalan Mustafa Kemal, 25 Mayıs 1919’da Havza’ya geçti.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.
