Tarih Yolu Tarih Dersleri İçin Kaynak Site
9. Sınıf MEB Yayınları Tarih Dersi 1. Ünite Ders Kitabı Cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz. 9. Sınıf Tarih Dersi 1. Ünitemiz olan “Tarih ve Zaman” soru ve cevapları yazımızın devamında. Tarih ders kitaplarının cevapları için bizi takip edin.
Bu yazımızda 9. Sınıf Tarih Dersi sayfa 12 ile sayfa 25 arasındaki sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz. Görüşlerinizi yorum kısmından yazabilirsiniz.
Diğer üniteler ve diğer şubeler için bu bağlantıyı tıklayınız.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 12
Tarih ve Zaman – Hazırlanalım
İnsanoğlunun, geçmişte yaşanmış olayları öğrenmek istemesinin nedenleri nelerdir?
İnsan eskiden beri kendini tanımaya ve geçmişiyle ilgili gizem perdesini aralamaya özel bir merak duymuştur. Çünkü insan; enerji tüketen, tarih yazan, veri toplayan, karar verip uygulayan, geçmişten aldığı derslerle bugününü kuran, geleceğe yönelik plan ve projeler hazırlayan bir canlıdır. Bu sayede;
* Geçmişle gelecek arasında bir köprü kurar.
* Geçmişte yaşamış insanların değer yargıları, olaylara ve dünyaya nasıl baktıkları ve ne hissettikleri ile ilgili tarihsel empati kurarlar.
* Çok yönlü düşünme yeteneği gelişir ve böylece bireyler tarihî süreçte meydana gelen değişimleri ve süreklilikleri daha iyi algılarlar.
* Bireylerde araştırma ve kanıt kullanma becerisi artar.
* Günümüz sorunlarına çözümler üretebilirler.
Toplumsal bilincin oluşmasına tarih öğrenmenin katkıları
nelerdir?
Millî ve toplumsal kimlik için toplumlarda tarih bilincinin oluşması bir zorunluluktur. Tarih bilinci, bireyin gerek sosyalleşmesinin gerekse kendi yaşam deneyiminin etkisiyle tarihin farkında olmasıdır. Bu bilinç, insanların kendilerinde ve yaşadıkları dünyada meydana gelen zamana bağlı değişmelere uyum sağlamasına yardımcı olur. Tarih bilincine sahip kişiler, tarihle ilgili bilgileri eleştirel değerlendirmeye tabi tutar. Bu sayede insanlar, tarihî metinleri analiz ederken doğru-yanlış ayrımını yapabilme becerisini geliştirir.
Millî bilinci oluşturarak geçmişte bir arada yaşamış ve gelecekte de bir arada yaşamak isteyen toplumun, birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlayan tarih, toplumdaki manevi değerlerin gelişmesinde de önemli rol oynar.
Günlük yaşamda karşılaşılan tarihî bilgilerin doğruluğunun tespit edilmesinde uygulanması gereken yöntemler nelerdir?
Tarama (Kaynak Arama)
Tasnif (Sınıflandırma)
Tahlil (Çözümleme)
Tenkit (Eleştiri)
Terkip (Sentez)
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 13
Hafızasını kaybeden insan, geleceğini planlayabilir mi?
Neden?
İnsan; mensubu olduğu toplumu, ülkeyi ve içinde yaşadığı dünyayı anlamak için geçmişini bilmek zorundadır. Geçmişini bilmeyen bir toplum, hafızasını yitirmiş, akıntıya kapılmış gibidir. Tarih, geçmişin ışığında bugünün anlaşılmasını ve yarına yön verilmesini sağlar. Böylelikle geçmişteki hataları tekrar etmeyen toplumlar, gelecekle ilgili doğru planlama ve analizlerle daha iyi bir yaşam düzeyine ulaşır.
Tarihle ilgili tanım ve yorumlara dikkat edildiğinde hangi ortak noktalara ulaşılır?
Tarihle ilgili tanım ve yorumlara dikkat edildiğinde dikkat çeken ortak nokta; geçmişte yaşanmış olaylardan bahsetmeleri olup,
Herodotos, tarihin konusu olarak olaylardan ve bunların kayıt altına alınmasından,
İb-i Haldun, tarihn konusu olarak olaylar ve aralarında kurulan sebep-sonuç ilişkisinden,
Leopold Von Ranke, tarihin konusu olarak olaylardan bahsederken, tarihi olayların araştırılmasında belgelerin öneminden bahsetmektedir.
Edward H. Car, tarih öğrenmenin amacını geçmişle gelecek arasında kurulacak bağ olarak açıklarken,
Halil İnalcık, tarihi olaylarla ilgili geliştirilecek objektif bir bakış açısı ve bunu oluşturmada kaynakların önemini vurgulamaktadır.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 15
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 16
Tarihî bir olayın aydınlatılmasında hangi kaynaklar daha güvenilirdir?
Bir tarihî olayın aydınlatılmasında, kaynakların güvenilirliği bakımından yazılı kaynaklar ve özellikle birinci elden ( ana kaynak ) daha güvenilir olmakla birlikte yazılı belgelerin olmadığı ya da yetersiz kaldığı durumlarda sözlü kaynaklar ve ikinci el kaynaklar da kullanılmaktadır. Günümüz koşulları değerlendirildiğinde döneme ait video ve ses kaydı jest ve mimiklerin dahi anlaşılabilmesini sağlamaktadır. Ancak yine de elde edilen bilgi ve kaynakların güvenilirliği tarama-tasnif-tahlil-tenkit ve terkip sürecinden geçirildikten sonra belli olacaktır.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 17
Türklerin İlk Yazılı Belgeleri
Tarihte “Türk” adının geçtiği yazılı ilk metinler Orhun Kitabeleridir. Bu kitabeler hakkında ilk bilgiler XIII. yüzyılda yaşayan Cuveynî’nin “Tarih-i Cihangüşa” isimli eserinde yer alır. Cüveynî, eserinde Uygur bölgesini gezerken rastladığı garip işaretlerle yazılmış taşlardan söz etmektedir. Daha sonra Danimarkalı Messerschmidt’in (Mesırşmit) 1721’de bu eseri görerek Avrupa bilim camiasına tanıtması üzerine birçok bilim adamı bu yazıların kime ait olduğu hakkında tahminlerde bulunmuştur. Bu bilim insanlarının bazıları bu yazıların; Prusyalılara, İskitlere, Yunanlara ve Latinlere ait olduğunu ileri sürmüştür. Bölgeye giden birçok araştırmacı burada kazılar yaparak yeni kalıntılar tespit etmiştir. Kitabelerin okunuşunu ilk çözen Danimarkalı Dil Bilimci W. Thomsen (V. Tomsen) olmuş ve bu abidelerin Türklere ait olduğunu tüm dünyaya duyurmuştur. Orhun Kitabeleri hakkında yapılan bilimsel çalışmaların sonucunda; Türklerin yaşantılarına, töresine, kültürüne ve devlet yönetimine dair bilgiler bulunmuştur (Gömeç, 2000, s.64-65’ten düzenlenmiştir).
Metne göre tarih biliminin hangi bilim dallarından yararlandığı söylenebilir?
Danimarkalı Dil Bilimci W. Thomsen (V. Tomsen)’in kitabelerin okunuşunu ilk çözerek, bu abidelerin Türklere ait olduğunu tüm dünyaya duyurmuştur. FİLOLOJİ
Tarihte “Türk” adının geçtiği yazılı ilk metinler Orhun Kitabeleridir. EPİGRAFİ
Bu kitabeler hakkında ilk bilgiler XIII. yüzyılda yaşayan Cuveynî’nin “Tarih-i Cihangüşa” isimli eserinde yer alır. Cüveynî, eserinde Uygur bölgesini gezerken rastladığı garip işaretlerle yazılmış taşlardan söz etmektedir. PALEOGRAFYA
Bölgeye giden birçok araştırmacı burada kazılar yaparak yeni kalıntılar tespit etmiştir. ARKEOLOJİ
Orhun Kitabeleri hakkında yapılan bilimsel çalışmaların sonucunda; Türklerin yaşantılarına, töresine, kültürüne ve devlet yönetimine dair bilgiler bulunmuştur. SOSYOLOJİ -ETNOGRAFYA- DİPLOMASİ
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 18
Anthony Smith’in “Hafıza yoksa kimlik yoktur; kimlik yoksa ulus yoktur.” sözünden ne anlıyorsunuz?
Milletlerin ortak hafızası olan tarih, millî ve toplumsal kimliğin inşasında önemli rol oynar. Toplum, kendisini oluşturan bireylerin bir kimlik altında toplanması sayesinde ortaya çıkar. Kimlik insanların düşünme, kendilerini ifade etme ve geliştirme biçimlerinin değişmez karakteri olarak tanımlanabilir. Kimlik olmadan bir toplumun devamlılık sağlayabilmesi söz konusu olmayacaktır.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 19
Millî kimliğin oluşmasında Asya Hun Devleti’nden günümüze
kadar kurulmuş olan Türk devletlerinin etkileri var mıdır? Neden?
Tarihini öğrenmek millî bilinci oluşturarak geçmişte bir arada yaşamış ve gelecekte de bir arada yaşamak isteyen toplumun, birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlayarak toplumdaki manevi değerlerin gelişmesinde önemli rol oynar. Bu konuda birbirinin devamı olarak görülen Türk devletlerinin ilki olan Büyük Hun Devleti, dağınık halde bulunan Türkleri bir bayrak altında toplayarak birleştirici rolünü kendisinden sonraki tüm Türk devletlerine de aktarmıştır.
Tarihte dikkat çeken bir başka ayrıntı ise; bir Türk devletinin yıkılmasının ardından hemen yeni bir Türk devletinin kurulmasıdır. Türkler Hunlardan itibaren teşkilatçı bir millet olup, halkı ile bütünleşmiş bir yapı göstermektedir.
Hunlardan itibaren ordu-millet özelliğini de tüm Türk devletlerinde görmek mümkündür. Bunun son örneği ise Millî Mücadele yıllarımızdır.
Sosyal devlet anlayışı da Hunlardan itibaren tüm Türk devletlerinde gördüğümüz önemli bir özellik olup, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bu özelliği anayasasında değiştirilemez, değiştirilmesi teklif edilemez maddeler arasında yer alır.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 20
İnsan hakları kavramının ortaya çıkmasını sağlayan gelişmeler neler olabilir?
Yüzyıllar boyunca dünya üzerinde yaşanan savaşlar ve kıyımlar dünya tarihine birer kara leke olarak kazınmıştır. Savunmasız suçsuz ve günahsız olan azınlıklar ve ölüme mahkum edilen uluslar kendi haklarını savunamamakta ve adeta bir etnik kıyıma maruz kalmaktadır. Aynı şekilde haklı davası ve mahkeme kararıyla dahi olsa hakkının savunulması eksik kalmış veya milli mahkemelerde gerektiği gibi işlenemeyen davalarında evrensel bir mahkeme ve kanun önünde sonuca kavuşturulması gerekliliği İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin açıklanmasını ve korunmasını zorunlu kılmıştır. İnsan haklarının korunması zorunludur ve her bireyin bu haklarını kullanmak istemesi için bir istemede bulunması da Uluslararası hukuka uygun ve gerçekçidir.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 21
Verilen rakamlar size ne anlam ifade etmektedir? Siz olsaydınız yukarıdaki tarih cetveline hangi tarihi koymak isterdiniz? Neden?
Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK ve silah arkadaşları başta olmak üzere vatanı uğruna canlarını feda eden aziz şehitlerimizi ve gazilerimizi şükran, saygı ve rahmetle anıyoruz.
29 Ekim 1923
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 24
Tarih ve Zaman – Ölçme ve Değerlendirme – A
Tarih – Kronoloji – Hafıza – Millî Kimlik terimlerini birer cümleyle açıklayınız.
Tarih; toplumların başından geçen olayları zaman ve yer göstererek belgelere dayalı bir biçimde anlatan bunların sebep ve sonuçlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini objektif olarak ele alan sosyal bir bilimdir.
Kronoloji; zaman bilimidir.
Hafıza; bellek
Millî Kimlik; bir milletin kendine özgü düşünüş ve yaşayış biçimi, dil, töre ve gelenekleri, toplumsal değer yargıları ve kuralları ile oluşan özellikler bütünü, millî hüviyettir.
Tarih ve Zaman – Ölçme ve Değerlendirme – B
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Olay ve olgu arasındaki farklılıklar nelerdir?
* Olay; tarihte insanlığı etkileyen siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik, dinî konularda kısa sürede meydana gelen gelişmelerdir. Olgu ise; tarihte insanlığı etkileyen olayların ortaya çıkardığı sonuçlara göre uzun sürede meydana gelen değişimlerdir.
* Olaylar; kendine has özelliklere sahiptir, biriciktir, özgündür. Olgular ise geneldir.
* Olaylar; somut bilgiler içerirken, olgu, soyut bilgiler içerir.
* Olayların başlangıç ve bitiş süreleri de bellidir. Olgularda belirli bir yer ve zaman söz konusu değildir.
* Olaylar tekrarlanamaz ancak olgular tekrar edebilir.
2. Hicrî takvim ile miladi takvim arasındaki farkları belirterek bunların günlük hayatımıza etkilerini açıklayınız.
* Hicrî Takvimde bir yıl 354 gün 8 saattir. Miladi Takvim bir yıl 365 gün 6 saattir.
* Hicrî Takvimde başlangıç Hz. Muhammed’in hicretidir. Miladi Takvimde ise; Hz. İsa’nın doğumundan bir hafta sonrası yani 1 Ocak’tır.
* Hicrî Takvim ay yılına göre ( Ay’ın on iki kez yeniaydan yeniaya gelmesiyle geçen süre; ay yılı 354 gün 8 saattir ) düzenlenmiştir. Miladi Takvim ise güneş yılına göre ( Dünyanın güneş etrafında dönüşü esas alınarak, 365 gün 6 saat ) düzenlenmiştir.
* Ülkemizde günümüzde dinî ay ve günlerin belirlenmesinde Hicrî Takvim kullanılırken, 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılan Miladî Takvim, millî gün ve bayramların kutlanması başta olmak üzere tüm siyasi, sosyal ve ticari işlerimizin düzenlenmesinde kullanılmaktadır.
3. Tarih bilimini niçin öğrenmeliyiz?
* Tarih, geçmişte yaşamış insanların değer yargıları, olaylara ve dünyaya nasıl baktıkları ve ne hissetlikleri ile ilgili empati kurmamızı sağlar. Bu empati , dünyanın mirasının anlayan, kendisi ve çevresiyle barışık olan bireyler yetişmesini sağlar.
* Geçmişin ışığında bugünün anlaşılmasını ve yarına yön verilmesini sağlar. Böylelikle geçmişteki hataları tekrar etmeyen toplumlar, gelecekle ilgili doğru planlama ve analizlerle daha iyi bir yaşam düzeyine ulaşır.
* Millî bilinci oluşturarak geçmişte bir arada yaşamış ve gelecekte de bir arada yaşamak isteyen toplumun, birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlar.
* Toplumdaki manevi değerlerin gelişmesini sağlar.
* Bireylerde araştırma ve kanıt kullanma becerileri geliştirir, ulaşılan farklı kaynaklarda tespit edilen çelişkili ifadeler, insanların sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini de geliştirir.
* Vatan ve millet sevgisini artırır.
4. Millî kimliğimizi belirleyen unsurları yazınız.
** Dil Birliği: Lehçe ve ağız farklarını gidererek aynı dili kullanan toplumlar arasında ortak bir yazı dilinde ve alfabede birleşilmiş olma durumu olan dil birliği millî ve toplumsal kimliğin oluşmasında ana etkendir.
** Din Birliği: Aynı din etrafında oluşturulan inanç gücü olan din birliği bu dine bağlı bireylerin manevi duygular ve inanç birliği etrafında birleşmelerini sağlar. Ancak şunu da eklemek gereklidir ki; bir millette, farklı inançlara mensup olan bireylerin de var olması mümkündür. Bu durum herhangi bir sorun teşkil etmez.
** Tarih Birliği: Millî bilinci oluşturarak geçmişte bir arada yaşamış ve gelecekte de bir arada yaşamak isteyen toplumun, birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlar.
** Vatan Birliği: Aynı vatan üzerinde yaşayan insanlar arasında birliktelik duygusu gelişir ve yurdunu benimseyen insanların millet olma duyguları perçinlenir.
** Kültür Birliği: Toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçlar sayesinde milletler yükselir, maddi ve manevi değerlerini yaşatarak geleceğe aktarır. Aynı kültürü paylaşan insanlar, birliktelik duygusu ile birbirine bağlanırlar.
5. MÖ 220, 610, 1071, 1923 tarihlerinin yüzyıl ve dönemlerini belirtiniz.
MÖ 220
MÖ 3. yüzyıl , 2. yarı , 4. çeyrek
610
7.yüzyıl , 1.yarı , 1.çeyrek
1071
11.yüzyıl , 2.yarı , 3.çeyrek
1923
20.yüzyıl , 1. yarı , 1.çeyrek
Tarih ve Zaman – Ölçme ve Değerlendirme – C
Soruları “Kültürel Miras” metinden hareketle cevaplayınız.
1. Türklerin takvim yapmalarının ve bunu sistemli kullanmalarının nedenleri nelerdir?
Bozkırda konar-göçer hayat tarzını benimseyen Türkler; ekip biçme zamanını belirlemek, yaylaya ve kışlağa birlikte göç edebilmek için gök cisimlerinin hareketlerini ve gökle ilgili olayları incelemiştir. Bunun sonucunda da takvimler yapmış ve zamanı sistemli kullanmaya başlamışlardır.
2. On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nde kut yılları hangileridir?
12 Hayvanlı Türk Takvimindeki bazı yıllar bahtlı, bazıları da zor yıllar olarak nitelendirilir. Sıçgan (Sıçan), Ud (Öküz), Bars (Pars), Tavışgan (Tavşan), Balık, Yılan (Yılan), Yond (Kısrak), Koy (Koyun), Biçin (Maymun), Taguk (Tavuk), İt (Köpek), Tonguz (Domuz) yılları olup; maymun, tavşan, tavuk, yılan, koyun, sığır yılları zor yıllar sayılır. Diğer yıllar da bahtlı anlamında “kut” yılları olarak anılmıştır.
4. Günümüzde On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nin Çin takvimi olarak adlandırılmasının gerekçeleri neler olabilir?
Türklerin geliştirdikleri takvim sistemi bütün bölgeyi etkilemiş ve Asya uygarlıklarının çoğunda benzer ya da aynı takvim kullanılmıştır. Ancak günümüzde Türklerin bu takvimi kullanmaması ve Çinlilerin kullanmaya devam ediyor olmaları nedeniyle takvimin Çin kültürüne ait bir değermiş gibi sunulmaya çalışıldığı görülmektedir. Bu durum karşısında Türklerin önemli kültür miraslarından biri olan “On İki Hayvanlı Türk Takvimi” nin öncelikle modern Türk Devletleri tarafından daha fazla sahiplenilmesi ve tanıtılmasına ihtiyacı vardır.
5. Sizce, günümüzde hangi ülkeler On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ni kullanmaktadır?
Çin başta olmak üzere bazı Uzak Doğu ülkeleri tarafından kullanıldığı bilinmektedir.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayıncılık Sayfa 25
Tarih ve Zaman – Ölçme ve Değerlendirme – Ç
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
SORU 1:
Tarih bilimi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Tarih biliminin yöntemi diğer bilimlerden farklılık gösterir.
B) Tarih biliminde kaynaklara ulaşmak önemlidir.
C) Tarih bilimi diğer bilim dallarından yardım alır.
D) Deney ve gözlem tarih biliminin yöntemlerindendir.
E) İnsanların faaliyetleri tarihin konusudur.
SORU 2:
Tarihin tanımı üzerine farklı yorumlar yapılmıştır. Yorumlardaki bu farklılığa rağmen tarihçilerin üzerinde durduğu noktalar genelde aynıdır.
Aşağıdakilerden hangisi tarihin tanımı yapılırken üzerinde durulan noktalardan biri değildir?
A) Geçmişle ilgili olduğu
B) Merkezinde insanın yer aldığı
C) Belgelere dayandığı
D) Nedenselliğe muhtaç olduğu
E) Farklı bakış açılarına dayandığı
SORU 3:
Orta Asya Türk tarihi ile ilgili bir araştırma yapmak isteyen Özge, Orta Asya’da bulunan Türk yazıtlarını okumak için aşağıdaki bilim dallarının hangisinden faydalanmalıdır?
A) Arkeoloji
B) Diplomasi
C) Epigrafi
D) Kronoloji
E) Nümizmatik
SORU 4:
Geçmişteki insan faaliyetlerini, neden- sonuç ilişkisi içerisinde yer göstererek ve belgelerden yararlanarak araştıran bilim dalına tarih denir.
Bu tanımda tarih biliminin hangi özelliğine yer verilmemiştir?
A) Kaynaklardan faydalandığı
B) Nedenselliğe sahip olduğu
C) Kronolojiye yer verdiği
D) Eski devirleri aydınlattığı
E) Olayların geçtiği mekânı belirttiği
SORU 5:
Tarihî olay ve olgular düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi olayın özelliklerinden biri değildir?
A) Biricik ve özgündür.
B) Yer ve zaman bildirir.
C) Kısa süreli gelişmelerdir.
D) Başlangıç ve bitiş zamanı bellidir.
E) Tarihî süreçte tekrar edebilir.
SORU 6:
Türkler, tarih boyunca geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş bu nedenle de farklı kültürlerle etkileşime girmiştir.Bu durum Türklerin kullandığı takvimlere de yansımıştır.
Buna göre;
I. İslam Medeniyeti,
II. İran Medeniyeti,
III. Roma Medeniyeti
Türklerin kullandığı takvimler dikkate alındığında yukarıdaki medeniyetlerin hangisinden etkilendiği söylenebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I ve III
9. Sınıf MEB Yayınları Tarih Dersi 1. Ünite Ders Kitabı Cevapları ile ilgili yazımız hakkındaki soru, görüş ve önerilerinizi yorum kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.
