11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları

Merhaba değerli öğrencilerimiz, bu yazımızda “11. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 5. Ünite Ders Kitap Cevaplarını” paylaşacağız. Tarih ders kitabımızda 5. ünitemizin adı, “Sermaye ve Emek”. Sizlerden isteğimiz öğrenmede kalıcılığı sağlamak için soruların cevaplarını önce kendiniz cevaplayın sonra araştırın, araştırmalarınız sonucu bulduklarınızı karşılaştırın ve anlayarak yazıya geçirin. Unutmayın buradan ya da herhangi bir yazıdan olduğu gibi alıp yazmak kalıcı öğrenmeyi sağlamaz.

11.Sınıf Tarih Ders Kitabı 5. Ünite Cevapları tarih öğretmenimiz tarafından özenle hazırlanmıştır.

11.Sınıf MEB Yayınları Tarih Ders Kitabı 5. Ünite Cevaplarını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 190

Sermaye ve Emek – Kavramlar

Sermaye ve Emek – Hazırlanalım

Bilim Devrimi ve Sanayi Devrimi’nin üretime etkileri nelerdir?

Bilimsel devrim, bilim tarihinin erken çağdaş döneminde matematik, fizik, gökbilim, biyoloji, tıp ve kimya dallarında yaşanan düşünce değişimidir. Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllardaki yeni buluşların etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin üretimde kullanılması Avrupa’daki sermaye birikimimi arttırmış, Sanayi Devrimi’nin başlaması ile de devam etmiştir.

XX. yüzyıldaki ülke ekonomileri ise, Sanayi Devrimi’nden sonra ortaya çıkan endüstriyel üretim tarzına dayalı yapılmıştır. Bu üretim tarzının ortaya çıkması, Avrupa’da el emeğine dayalı olarak üretim yapan işletmelerin yavaş yavaş ortadan kalkmasına neden olmuştur.

Endüstriyel üretime geçemeyen ülkeler ise ihtiyacına cevap verebilecek yeterlikte bir üretim kapasitesine ulaşamadığı için ithalata yönelmiş ve bundan dolayı tüketici bir toplum yapısı oluşmaya başlamıştır.

El emeğine dayalı üretimden endüstriyel üretime geçilmesiyle yaşanan değişimler nelerdir?

Devletlerin dış borç almalarının siyasi ve ekonomik sonuçları nelerdir?

Dış Borçların Siyasi Sonuçları :

Osmanlı Devleti’nin dış borç almak için başvurduğu batı Avrupa ülkeleri her borçlanmada kendi çıkarları doğrultusunda değişik politikalar gelirtirerek, çeşitli tavizler elde etmiştir. Dış borçların Osmanlı’yı ekonomik ve mali açıdan zayıflatması yabancıların isteklerini artırmıştır.

Dış Borçlanmanın Ekonomik Sonuçları:

Osmanlı Devleti üzerinde mali kontrol sağlanması ve sanayileşme hamlelerini engellenmesi şeklinde kendisini göstermiştir.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 191

Sanayi Devrimi’nin, üretim tarzına olan etkileri neler olabilir?

Sanayi Devrimi’yle o döneme kadar hâkim olan el emeğine dayanan üretim tarzı değişmiş ve makineleşmeye dayalı endüstriyel üretim başlamıştır.

Sanayi Devrimi ilk olarak hangi alanlarda yaşanan teknolojik gelişmelerle başlamıştır?

Sanayi Devrimi ilk olarak dokumacılık alanında kendini göstermiştir.

1716’da ipek bükmek için çıkrığın, 1733’te dokuma mekiğinin ve 1785’te dokuma tezgâhının icadıyla özellikle tekstil sektöründe büyük gelişmeler kaydedilmiştir.

Bunun yanında madencilik alanında da gelişmeler yaşanmış, demir ocaklarında yakıt olarak odun yerine kömür kullanılmaya başlanmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 194

Osmanlı Devleti’nin sanayileşme çabalarının yetersiz olmasının nedenleri neler olabilir?

– Sermaye birikiminin yetersizliği,

– Yetişmiş personel eksikliği,

– Bilimde ve teknolojide geri kalınması,

– Geleneksel iktisadi düşünce biçimi,

– Sömürgeci devletlerin faaliyetleri ve kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti’nde sanayileşme politikalarının başarısız olmasına neden olmuştur.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 195

Osmanlı Devleti’nde, tarım alanında modern teknik ve makine kullanımının kısıtlı kalmasının nedenleri neler olabilir?

Geleneksel üretim yöntemlerinin kullanılması, 

Avrupa’da kullanılan sulama, iklim ve toprak koşullarına uygun tarımsal faaliyetlerden ve maliyet düşürücü teknik gelişmelerden haberdar olunmaması, Osmanlı Devleti’nde, tarım alanında modern teknik ve makine kullanımının kısıtlı kalmasına neden olmuştur.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 202

XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin ekonomik alanda Avrupa devletleri ile rekabet edememesinin nedenleri nelerdir?

– Kapitalizmin Etkisi :

Avrupa uyguladığı kapitalist politikalar gereği; İran, Çin ve Osmanlı Devleti gibi ülkelerin madenlerini ve tarım alanlarını işletmiş ayrıca buralarda liman ve demiryolu inşa etme haklarını almıştır. 

– Sanayi Devriminin Etkisi :

Sanayi Devrimi, Avrupalılara teknik üstünlük sağlamıştır. Buna karşılık Osmanlı Devleti’de fabrikaların faaliyete geçmesi XIX. yüzyılın başlarını bulmuştur. Özellikle Tanzimat Dönemi’nden sonra hız kazanan sanayileşme hareketi sonucunda; İstanbul ve çevresinde dokuma, çuha, basma ve demir döküm fabrikaları ile feshane, tophane ve tersane açılmıştır. Fakat sanayileşme amacıyla kurulan bu fabrikalar, istenilen başarıları elde edememiş ve kısa sürede kapanma noktasına gelmiştir.

– Balta Limanı Antlaşması’nın Etkisi :

Balta Limanı ve sonrasında yapılan ticaret antlaşmaları ile Osmanlı Devleti, Sanayi Devrimi’ne yeterince ayak uyduramamış ve uluslararası pazarlarda direnmeye çalışan yerli Osmanlı sanayisi büyük zarar görmüştür.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 204

II. Abdülhamid’in Meclis Konuşması

“Babam I. Abdülmecid, Tanzimat’ı başlatıp ülkenin huzur içinde refaha ulaşması için gereken her tedbiri almış, işler de iyiliğe gider olmuşken Kırım Savaşı çıktı. Savaş dolayısıyla harcamalar arttı. O zamana değin kimseye bir akçe borcu olmayan hazinemiz borçlanmak durumunda kaldı. Borç kapısı işte böyle açıldı. Ama iç ve dış sıkıntıların sonu gelmedi. Devlet mali sıkıntıyı yenemedi. Ödemeler durduruldu. Bu tutum, dürüst bir hareket sayılmaz. Borç yaparak finansman, o günü, o anı kurtarır ama geleceği sıkıntıya sokar. Bu sıkıntı bizim tahta çıktığımız şu anda bütün ağırlığıyla karşımızdadır. Biz, istibdat idaresine son vermeyi, meşveretin bütün bu güçlükleri yenmeye kadir olacağına inandığımız için karar verdik. Hepinizden ricam şudur: El ve gönül birliği ederek gerekli tedbirleri alın; çıkması yararlı olacak yasaları çıkarın, mali reform yapın, ülkeyi bu sıkıntılı durumdan kurtarın.” demiştir.

II. Abdülhamid’in mali reformlar istemesinin nedenleri neler olabilir?

Sultan II. Abdülhamid, dış borçlar meselesinin bir an önce çözüme kavuşturulmasını, devletin çıkarları açısından gerekli görmüştür. Böylece Avrupa’nın her fırsatta borçları bahane ederek Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale etmesi engellenmek istenmiştir.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 207

Sermaye ve Emek – Ölçme ve Değerlendirme – A

Sermaye ve Emek – Ölçme ve Değerlendirme – B

Sanayi Devrimi sonrasında, üretimde ne gibi değişiklikler olmuştur?

– Sanayi Devrimi’yle o döneme kadar hâkim olan el emeğine dayanan üretim tarzı değişmiş, böylece daha eski ve daha basit üretim tarzının yerini daha ucuz ve standart kalitedeki mallarıyla endüstriyel üretim almıştır.

– Daha fazla makine gücü kullanılmaya başlanmış, daha çok hammadde işlenmiş ve daha fazla ürün elde edilmiştir.

Osmanlı Devleti ne zaman ve niçin dış borç almıştır?

1853 yılında başlayan Kırım Harbi, Osmanlı maliyesini zor durumda bırakmıştır. Osmanlı yöneticileri, Kırım Savaşı’nda destek veren İngiltere ve Fransa’nın kredi açma konusundaki tekliflerini kabul ederek ilk borç antlaşmasını 24 Ağustos 1854 tarihinde İngiltere ve Fransa ile imzalamıştır. Böylece Osmanlı tarihinde dış borçlanma dönemi başlamıştır.

Sanayi Devrimi’yle beraber ulaşım alanında meydana gelen değişimler nelerdir?

Sanayi inkılâbı geliştikçe, süratli ulaştırma araçlarına ihtiyaç duyulmuş, buhar makinesinin icadı, demir sanayiinin gelişmesine yol açmış ve her ikisinde sağlanan gelişmeler, modem demiryolculuğun doğmasına fırsat vermiştir.

Demiryolu sayesinde Avrupa ülkeleri, iç pazarlara mal taşımak için demiryolu ağının kullanmış, böylece yabancı mallar iç pazarla ucuz fiyatla ve kolayca taşınmış, o bölgelerin hammadde ve tarım ürünleri de Avrupa’ya nakledilmiştir.

Esham-ı Cedide nedir?

Esham kelimesi “pay, hisse” anlamındaki sehmin çoğuludur. Osmanlı hukukunda miras ve vakıfla ilgili metinlerde bu anlamı ile kullanılır. Bir maliye terimi olarak ilk defa, 1775 yılında uygulamaya konularak 1860’lı yıllara kadar mahiyetini değiştirmeden devam eden belirli bir iç borçlanma sistemini ifade eder. 

Osmanlı Devleti, dış ticarette bağımsızlığını hangi olayla kaybetmiştir?

Düyûn-ı Umûmiye İdaresi’nin kuruluşundan sonra Osmanlı ekonomisinin önemli bir kısmı kademeli olarak yabancıların denetimi altına girmiştir.

Millî İktisat Politikası’nın uygulanma amaçları nelerdir?

İttihatçılar, Millî İktisat Politikası’yla hem Batı kapitalizminin Osmanlı ekonomisi üzerindeki etkilerini giderebileceklerine hem de ülke içinde giderek güçlenen azınlık tüccarlara karşı millî burjuvazi oluşturabileceklerine inanmıştır.

Sermaye ve Emek – Ölçme ve Değerlendirme – C – Çökertmeye Varalım Halil’im

Osmanlı hükûmetinin tütün ekiminin yarı hissesini, 1884 yılında Fransız Reji şirketine vermesinin ekonomik nedenleri neler olabilir?

– 1853 yılında başlayan Kırım Harbi ile maliyesini zor durumda kalan Osmanlı Devleti’nin çareyi Kırım Savaşı’nda destek veren İngiltere ve Fransa’nın kredi açma konusundaki tekliflerini kabul etmekte bulan Osmanlı yöneticileri böylece ilk borç antlaşmasını imzalamışlardır. 

– 1881 yılına kadar Osmanlılar, Avrupalı devletlerden toplam on altı kez borç almıştır. Her borç alışta devlet, gelir kaynaklarını teminat olarak göstermiş ve bu durum ülkeyi ipotek altına sokmuştur. İşte Osmanlı hükûmetinin tütün ekiminin yarı hissesini, 1884 yılında Fransız Reji şirketine vermesinin de en önemli nedeni bu teminatlar olmuştur.

Fransız Reji şirketinin fabrikalarını İstanbul, İzmir, Samsun ve Adana’da kurmasının gerekçeleri nelerdir?

– Verimli tarım arazisine sahip olmaları,

– Bu şehirlerin karayolu, demiryolu ve  deniz yolu bağlantısına sahip olmaları.

Kolcu ne demektir?

Bir şeyi korumak için bekleyen veya kol gezen görevli, muhafız demektir.

Türkülerin ortaya çıkmasında sosyo-kültürel faktörlerin etkileri nelerdir?

– Türküler kimi zaman anne sütü sıcaklığında çocuğun ses ve söz dağarcığına bir ninni olarak akmış, kimi zaman bir ölüm ya da ayrılığın acısıyla yoğrularak katılaşmış, ağıtlaşmış, kimi zaman kadere boyun eğmenin sessizliğini ve çaresizliğini yaşatırken kimi zaman da zulme, haksızlığa, vefasızlığa, ihanete, saygısızlığa başkaldırının güçlü sesi olmuştur.

– Türkülerde mertlik, yiğitlik, aşk,  heyecan ve gizem vardır. Kıskançlık, şüphe ve endişe vardır. Emek ve çile vardır. Doğa vardır, toprak, su, ateş ve hava vardır. Hak ve haksızlık vardır. Mitoloji, edebiyat, tarih, felsefe, gelenek, görenek, hukuk ve töre vardır. Renk ve desen vardır. Güç ve enerji vardır.  Kısacası insan, bizim insanımız, Türk insanı vardır.

Türküde geçen “ciğerime ateş saldı” ifadesi hangi anlamlara gelmektedir?

Türkünün kahramanı olan Halil’in çatışma sırasında bir kolcu tarafından hançerlenerek öldürülmesi Gülsüm başta olmak üzere tüm Bodrum’u yasa bürümüş ve sevilen bir kişinin ölümünden duyduğu üzüntüsünü “ciğerime ateş saldı” cümlesi ile ifade etmiştir.

Çökertme türküsü gibi hikayesi olan türkülere örnekler veriniz?

Çanakkale İçinde
Çanakkale İçinde Aynalı Çarsı,
Ana Ben Gidiyom Düşmana Karsı.
Of Gençliğim Eyvah.
Çanakkale İçinde Bir Uzun Selvi,
Kimimiz Nişanlı Kimimiz Evli.
Of Gençliğim Eyvah.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 208

Sermaye ve Emek – Ölçme ve Değerlendirme – Sömürge İmparatorlukları

Daha alt halklar derken kimler kastedilmiştir?

Daha alt halklar derken, sömürgeleştirilen ülkelerin yerli halkları kastedilmiştir.

İngilizler, sömürgeci rakipleri olan Fransızları ve İspanyolları nasıl geçmiş olabilir?

İngilizler, daha iyi verim almak için sömürgelerindeki halkları kendi çıkarlarına göre eğitip donatmışlar, başarılı bir  asimilasyon politikası uygulamışlardır.

İngilizlerin, egemenliği altındaki toplulukları sömürmek için kullandıkları bahaneler nelerdir?

Egemenlikleri altına aldıkları toplumlara kendilerini bilimin ve tekniğin ete kemiğe bürünmüş hali olduklarına inandırmışlardır.

Emperyalist ne demektir?

Emperyalizm, bir milletin sömürü temeline dayanarak başka bir milleti siyasi ve ekonomik egemenliği altına alıp yayılması veya yayılmayı istemesi, emperyalist ise; emperyalizm yanlısı olan, bu politikayı benimseyen demektir.

İngiltere’nin sömürgeler bakanlığı kurmasının nedenleri neler olabilir?

Ham madde, üretim ve pazar ilişkisini daha iyi koordine edebilmek amacıyla kurulmuştur.

Sermaye ve Emek – Ölçme ve Değerlendirme – İngiliz Oyunu

Sanayi Devrimi’nin üretime olan etkileri nelerdir?

– Üretim süreci büyük bir dönüşüme sahne olmuş, kitlesel üretim sayesinde maliyetler önceki dönemlerle kıyaslanmayacak düzeyde düşmüştür.

– Buharlı gemilerin uluslararası ticarette kullanılması ile birlikte sermayenin akışkanlığı artmış, kapitalizmin yeni pazarlara nüfuz etmesi giderek hızlanmaya başlamıştır.

“Sermaye akışkanlığı” hangi anlamlara gelmektedir?

Sanayi Devrimi sonucu buharlı gemilerin uluslararası ticarette kullanılması ile birlikte İngiltere’nin sömürgeleri ile arasındaki hammadde ve pazar ilişkisi anlatılmaktadır. 

Komprador ne demektir?

Fransızca bir kelime olup, Uzak Doğu ülkelerinde yabancı ortaklıklar hesabına iş sözleşmesi yapan yerli aracı demektir.

Balta Limanı Antlaşması’nın Osmanlı ekonomisine etkileri nelerdir?

– Balta Limanı Antlaşması’yla iç ve dış ticaretteki sınırlamalar kaldırılmış ve yabancı malların ülkeye kolayca girişine imkân sağlamıştır. Buna karşın yerli malların dışarıya çıkarılması kolaylaşmıştır. Bu sebeple Osmanlı Devleti’nin bağımsız ticaret siyaseti izleyebilme seçeneği de ortadan kalkmıştır.

– Balta Limanı Antlaşması yabancı tüccarlara vergi muafiyeti getirirken yerli tüccarlar vergi ödemeye devam etmiştir. Böylece Osmanlı pazarları geniş ölçüde yabancıların denetimine geçmiş ve Avrupa’yla girilen rekabet karşısında Osmanlı esnafı faaliyetlerini durdurmak zorunda kalmıştır.

– Balta Limanı Antlaşması’nda gümrük vergilerinin düşük tespit edilmesi ve ek vergi konulamaması nedeniyle Osmanlı Devleti, gümrük gelirlerinde önemli kayıplar yaşamıştır. 1853-1856 yılları arasındaki Kırım Savaşı’nın masrafları da eklenince devlet dış borçlanmaya başvurmak zorunda kalmıştır.

11. Sınıf Tarih Dersi 5. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 209

11. Sınıf – Sermaye ve Emek – Çoktan Seçmeli Sorular

1-) XIX. yüzyılda Osmanlı ekonomisinin dışa bağımlı hâle gelmesinde;

I. kapitülasyonlar,

II. Balta Limanı Antlaşması,

III. Düyûn-ı Umûmiye

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

2-) Aşağıdakilerden hangisi İttihak ve Terakki Fırkası’nın koruyucu dış ticaret politikası uygulamalarından değildir?

A) Millî burjuva oluşturma

B) Teşviki Sanayi Kanunu çıkarma

C) Kapitülasyonları tek taraflı kaldırma

D) Düyûn-ı Umûmiye’yi kaldırma

E) Kredi ve satış kooperatifleri kurma 

3-) İngiltere ile imzalanan 1838 Balta Limanı Antlaşması her devlete açık tutulmuştur. Bu antlaşmaya göre ihracattan alınan vergiler %12, ithalattan alınan vergiler ise %5 olarak uygulanacaktı.

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı gümrük gelirlerinin azaldığına

B) Osmanlı pazarlarının geniş ölçüde yabancıların eline geçtiğine

C) Yabancı sermayenin güçlendiğine

D) Yerli esnafın ve tüccarın rekabet gücünün azaldığına

E) Osmanlı Devleti’nin ihracatı teşvik ettiğine 

4-) Osmanlı Devleti’nin sanayileşme politikalarının başarısız olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?

A) Sermaye birikiminin yetersizliği

B) Uzun vadeli stratejiler üretilememesi

C) Hammadde eksikliği

D) Dış borçların olması

E) Sömürgeci devletlerin faaliyetleri

5-) Osmanlı Devleti’nde ilk kez hangi padişah döneminde dış borç alınmıştır?

A) II. Abdülhamid

B) II. Mahmud

C) Abdülmecid

D) III. Mustafa

E) III. Selim

6-) Osmanlı Devleti sanayileşmeyi yürütecek personeli yetiştirmek amacıyla 1860’ta Islah-ı Sanayi Komisyonu kurmuştur.

Bu komisyonun görevinin;

I. sanayi eğitimi vermek,

II. gümrük vergisini artırmak,

III. esnaf içinde şirketleşmeyi sağlamak

durumlarından hangileri olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

7-) Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılda ağır maliyetli uzun süren savaşlar yapması;

I. üretken iş gücünün azalması,

II. sanayileşme için bütçe ayrılması,

III. vergi gelirlerinin düşmesi

durumlarından hangilerine neden olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) I ve III

E) I, II ve III

“11. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 3. Ünite Ders Kitap Cevapları” hakkındaki görüşlerinizi yorum kısmından bize yazabilirsiniz. İyi çalışmalar.