Orta Asya Uygarlığı

Orta Asya’da yapılan kazılarda Anav, Afanesyova, Andronova, Karasuk, Abakan, Tagar kültür merkezleri ortaya çıkarılmıştır. Tarihi MÖ 5000 yıllarına dayanan bu kültürler Orta Asya’da kurulan Türk devletlerini birçok yönden etkilemiştir.

Anav Kültürü (MÖ 4500-MÖ 1000)

Batı Türkistan’da bugünkü Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat yakınlarındaki yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış, Orta Asya’nın en eski kültür merkezidir.

Yerleşik hayat yaşanan bu kültür bölgesinde tarım, dokumacılık gelişmiş, toprak ve bakırdan eşyalar yapılmıştır.

Afanesyova Kültürü (MÖ 3000-MÖ 1700)

Altay-Sayan dağlarının kuzeyinde yapılan çalışmalarda ortaya çıkarılmıştır.

Türklerin en eski kültür merkezidir.

Bu kültür merkezinde taş, kemik ve bakırdan yapılmış eşyalar bulunmuştur.

Andronova Kültürü (MÖ 1700-MÖ 1200)

Orta Asya topraklarında en geniş yayılma alanına sahip kültürdür.

Altaylar’dan Ural Dağları’na Hazar Denizi’nin doğusuna kadar uzanmaktadır.

İlk kez tunç ve altından yapılmış eserler bu kültür bölgesinde bulunmuştur.

Karasuk Kültürü (MÖ 1200-MÖ 700)

Orta Asya’ da demirin ilk kez Türkler tarafından bu dönemde işlendiği belirtilmektedir.

Yenisey Irmağının bir kolu olan Karasuk Nehri kenarında oluşturulmuştur.

Tagar Kültürü (MÖ 700-MÖ 100)

En gelişmiş Orta Asya kültür merkezidir.

Bölgede çok sayıda hançer, ok uçları, bilezik ve küpe gibi madeni eşyalara rastlanılmıştır.

Bölgedeki kültürlerin içinde en genç ve gelişmiş olanıdır.

İskitler (Sakalar)

İskitler MÖ 8. Yy da Orta Asya’dan göç etmişlerdir. Bir grup Karadeniz’in kuzeyine giderken bir grup Aral Gölü civarına yerleşmiştir. Yunanlılar, Karadeniz’in kuzeyine yerleşenlere “İskit” adını verirken Persler Aral Gölü yörelerine yerleşenlere “Saka” adını vermişlerdir.

Savaşçı bir toplum olan İskitler Mısırlılar, Kimmerler, Urartular, Asurlular ve Medlerle mücadele etmişlerdir.

İskit-Pers savaşları İskitlerin Alp Er Tunga, İranlıların da Şehname destanlarına konu olmuştur.

Ekonomilerin temelinin hayvancılığa dayalı olmasından konar göçer yaşamışlardır.

Altın gümüş işçiliğinde ilerlemişler, bozkırın kuyumcuları olarak anılmışlardır.

Eşyalarında hayvan motiflerini işlemişlerdir. Bu durum İskit sanatında hayvan üslubunun önemli yer tuttuğunu göstermektedir.

Alp Er Tunga’nın torunu Tomris (Temir) Türk tarihindeki ilk kadın hükümdardır.

Gök Tanrı dinine inanan İskitler, eşyaları ile birlikte gömülmüşlerdir.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.