Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Bu yazımızda Anadolu’da Türk tarihinin başlaması ve yayılmasında önemli rolü olan Anadolu’da kurulan ilk Türk Beylikleri ve özelliklerinden bahsedilmiştir. 10. Sınıf tarih dersi “Anadolu’nun İlk Fatihleri” konusunun içeriğinde yer alan “Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri” konusunu maddeler halinde hazırladık. Faydalı olması dileğiyle…

1071 Malazgirt Savaşından sonra Büyük Selçuklu Devleti’nin fetih politikası sonucu Anadolu’da İlk Türk Beylikleri kurulmuştur.

Danişmentliler

• Danişment Ahmet Gazi tarafından Sivas merkezli kurulan bu beylik Sakarya nehrinden Fırat’a kadar geniş bir alanda etkili olmuştur. Sonraları; Kayseri-Malatya-Sivas olarak 3 kola ayrıldılar.
• Anadolu’da kurulan Türk beyliklerinin en güçlüsüdür. Bir dönem Selçukluları hakimiyet altına almışlardır.
• Haçlılar, Ermeniler ve Bizanslılarla savaştılar.
• Anadolu’daki ilk medrese sayılan Yağbasan Medresesi (Tokat/Niksar) Danişmentliler tarafından yapılmıştır.
• Danişmentname önemli eserlerindendir.
• Anadolu Selçukluları tarafından yıkıldılar.

Saltuklular

• Saltuk Bey tarafından Erzurum merkezli kuruldular.
• Haçlılar ve Gürcülerle savaşmışlardır.
• Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir.
• Kale Camii, Mama Hatun Türbesi, Tepsi Minare, Üç Kümbetler, ve Ulu Camii önemli eserlerindendir.
• Anadolu Selçukluları tarafından yıkıldılar.

Mengücekler

• Mengücek Gazi tarafından Erzincan’da kuruldular.
• Erzincan, Kemah ve Divriği civarında yaşadılar.
• Rumlarla ve Gürcülerle mücadele etmişlerdir.
• Danişmetli hakimiyeti girip, Anadolu Selçukluları tarafından yıkıldılar.
• Mengücekliler zamanında Erzincan , Kemah ve Divriği tarım, ticaret ve sanayi açısından gelişmiş, bilimin gelişmesine de önem verildiğinden bu şehirler birer kültür merkezi haline gelmiştir.
• Divriği’de Darüşşifa ile birlikte külliye olarak yaptırılan “Ulu Cami” dönemin en önemli eseridir. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası UNESCO tarafından 1985 yılında “Dünya Miras Listesi’ne” alınmıştır.

Artuklular

• Artuk Bey tarafından Diyarbakır’da kuruldular. Sonraları; Harput-Hasankeyf-Mardin olarak 3 kola ayrıldılar.
• Haçlılarla mücadele etmişlerdir.
• Diyarbakır Ulu Camii, Diyarbakır surları, Hasankeyf, Malabadi Köprüsü önemli eserleridir.
• El Cezeri; sibernetiğin (robot biliminin) kurucusu sayılan ünlü bilim adamı Artuklu Sarayında yaşamıştır.
• Hasankeyf kolu, Eyyubiler tarafından, Mardin kolu Karakoyunlular tarafından, Harput kolu Anadolu Selçukluları tarafından yıkılmıştır.

Çaka Beyliği

• Çaka Bey tarafından İzmir çevresinde kurulmuşlardır.
• Çaka Bey ilk Türk denizcisi sayılmaktadır.
• Bizans ile savaştı. İstanbul’u ele geçirmek için Peçenek ve Türkiye Selçukluları ile ittifak kurdular ancak engellendiler.
• Bizans tarafından yıkıldılar.

Beyliklerin Özellikleri

• Anadolu’nun fethedilmesinde katkıda bulundular.
• Bulundukları bölgelerin savundular. Haçlılara karşı koydular.
• Anadolu’ya Türk eserlerini yapmışlardır.
• Anadolu’da İslam dininin yerleşmesi , yayılmasını ve Türk-İslam medeniyetinin gelişmesini sağladılar.

---

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.

“Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri” konusu ile ilgili sorularınızı yorum kısmından bize yazabilirsiniz.